Kontent qismiga oʻtish

Liubar

Koordinatalari: 49°55′17″N 27°45′30″E / 49.92139°N 27.75833°E / 49.92139; 27.75833
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Liubar
49°55′17″N 27°45′30″E / 49.92139°N 27.75833°E / 49.92139; 27.75833
Mamlakat Ukraina
Liubar xaritada

Liubar (ukraincha: Любар, ruscha: Лю́бар, polyakcha: Lubar) — Ukraina, Jitomir viloyati, Jitomir tumanida joylashgan shahar tipidagi aholi punkti . Aholisi: 1,990 nafarni tashkil qiladi (2022).

Tarixiy va arxeologik maʼlumotlarga koʻra, Liubar qadimgi Ruteniya Boloxov shahrining hozirgi koʻrinishi boʻlishi mumkin. 13-asrda Boloxov oʻlkasi Galisiyalik Doniyorning harbiy yurishlari hamda moʻgʻul reydlari natijasida vayron boʻlgan.

14-asrda Litva knyazi Lubart Sluch daryosida qal’a qurdi, bu qal’a uning sharafiga nomlangan. 1387-yildan boshlab bu joy Litva Buyuk Gertsogligiga tegishli edi. 1569-yildan keyin polshada Lubartov nomi bilan tanilgan aholi punkti Kiyev va Polsha tojining Volin voevodeligi oʻrtasida boʻlingan. Oʻsha paytda u knyaz Konstantin Ostrozkiy tomonidan nazorat qilingan va Magdeburg huquqlarini olgan. 1623-yildan beri Liubar Polsha Lubomirskiylar oilasiga tegishli edi.

Shahar ibodatxonasi (taxminan 1912-1914-yillar)

Liubarda asrlar davomida yahudiylar jamoasi yashagan[1]. 1491-yilda yogʻoch sinagoga qurilgan. U 17-asrning oʻrtalarida kazaklar tomonidan sodir etilgan pogromlar paytida vayron qilingan.

1660-yilda polyak-tatar va moskva-kazak qoʻshinlari oʻrtasida Liubar jangi boʻlib oʻtdi. 1792-yilda Polsha-Rossiya urushi paytida shahar yaqinida Borushkowce jangi boʻlib oʻtdi.

1793—1917-yillarda Rossiya imperiyasining Volin gubernatorligidagi Novograd-Volinskiy uyezdidagi shaharcha boʻlgan.

19-asr oxirida yahudiylar umumiy aholining 43% ni tashkil qilardi. 9 ta sinagoga, yahudiy teatri, yahudiy kasalxonasi va koʻplab doʻkonlar jamiyat aʼzolariga tegishli edi.

1918-yildagi Ukraina mustaqillik urushi paytida Liubar Qizil Armiya tomonidan vayron qilingan, keyinchalik nemis qoʻshinlari tomonidan quvib chiqarilgan. 1919-yilda shahar Sovet qoʻshinlari va Ukraina tomonidan jang qildi. 1919-yil oxirida Liubar Ikkinchi Polsha Respublikasi tomonidan bosib olindi. 1920-yilda 1-otliq armiya (Qizil Armiya tarkibi) askarlari pogrom uyushtirib, 60 ga yaqin odamni oʻldirdi va 180 kishini jarohatladi[2]. Urush tugagandan soʻng, shahar Sovet Ukrainasi tarkibiga kirdi.

1931-yilning avgustidan boshlab Liubarda mahalliy gazeta nashr qilina boshladi[3]. 1932-1933 yillardagi Golodomor paytida mintaqada koʻplab odamlar ochlikdan vafot etdi.

1941-yil 6-iyulda, Vermaxt bu shaharni egallab oldi. Nemislar yahudiylarni gettoga yuborishdi. 1941-yil avgust oyida yaqin atrofdagi oʻrmonda 300 ga yaqin odam ommaviy qatl qilindi. Sentabr oyida shahar va uning atrofidagi qishloqlardan 1300 ga yaqin yahudiylar Eynsatzgruppen tomonidan oʻldirildi[4].

1989-yil yanvar oyida aholi soni 2656 kishi edi[5].

1991-yilda Liubar mustaqil Ukraina tarkibiga kirgach, shaharchada sanʼat maktabi, stadion va oʻsmirlar sport maktabi ochildi. 1994-yildan boshlab tumanga gaz quvuri tortildi.

2013-yil yanvar oyida aholi soni 2179 kishini tashkil etardi[6].

2016-yilga kelib, Liubarda Xolokost qurbonlari xotirasiga bagʻishlangan memorial taxta oʻrnatildi.

Taniqli shaxslar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Aron Vergelis (1918—1999) — sovet Yahudiy yozuvchisi va shoiri.
  • Valeriy Xarchishyn (1974) — Druha Rika rok guruhi rahbari.