Przejdź do zawartości

Skoki przez przeszkody

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skok przez stacjonatę – Pius Schwizer (SWI) i koń Nobless M
Skok przez okser – Meredith Michaels-Beerbaum (GER) i koń Kismet
Skok przez okser – Denis Lynch (IRL) i koń Lantinus
Skok przez okser z imitacją wody – Judy-Ann Melchior (BEL) i koń Grande Dame Z
Skok przez przeszkodę
Skok przez stacjonatę
Zawody konne w skokach przez przeszkody w kategoriach LL-N
Schemat parkuru – konkurs dwufazowy

Skoki przez przeszkodyolimpijska konkurencja jeździectwa, jedna z siedmiu wspieranych przez Międzynarodową Federację Jeździecką (FEI). W tej konkurencji, koń i jeździec pokonują przeszkody ustawione na torze zwanym parkurem z jak najmniejszą liczbą błędów[1].

Historia dyscypliny

[edytuj | edytuj kod]

Skoki przez przeszkody wywodzą się z XVIII wiecznej tradycji polowań na lisy i współzawodnictwa pomiędzy ich uczestnikami. Pierwsze oficjalne zawody w skokach odbyły się w 1864 roku w Dublinie. Od 1900 roku (olimpiada w Paryżu), czyli już od drugiej olimpiady nowożytnej, jest to dyscyplina olimpijska. Pierwszy konkurs skoków w Polsce rozegrano w 1880 roku w Warszawie[2][1]. Na początku XX wieku zaczęto stosować rodzaj dosiadu, umożliwiający koniowi skakanie w warunkach zbliżonych do naturalnych. Rewolucyjną w tamtych czasach pozycję skokową wprowadził kapitan Federico Caprilli[3].

Konkursy – zasady ogólne

[edytuj | edytuj kod]

Celem zawodów jest sprawdzenie umiejętności, dokładności i wytrenowania konia skaczącego pod jeźdźcem. Konkurencja polega na tym, że na parkurze ustawia się kilka lub kilkanaście przeszkód, które jeździec wraz ze swym koniem musi pokonać w określonej kolejności oraz normie czasu, z jak najmniejszą liczbą zrzutek i przypadków nieposłuszeństwa konia – tak zwanego wyłamania – lecz w konkursie skoków w zawodach WKKW kończy się to dyskwalifikacją. Za każdy błąd para (koń i jeździec) otrzymuje punkty karne. Zwycięża ten, kto zgromadził jak najmniejszą liczbę punktów karnych, a w przypadku wyrównanego wyniku, ten kto pokona tor w krótszym czasie. Istnieje wiele rodzajów konkursów: w niektórych zwycięzcy wyłaniani są w dogrywkach; są też konkursy pozwalające na zbieranie punktów bonifikacyjnych oraz takie, w których priorytetowy jest czas przejazdu. Kobiety współzawodniczą z mężczyznami[2][4][1].

Istnieje wiele rodzajów przeszkód, a te najczęściej spotykane to: stacjonata, okser, triplebarre, mur, oraz rów z wodą. W zależności od klasy i rodzaju konkursu, na parkurze ustawionych jest od 7 do 13 przeszkód – pojedynczych lub wchodzących w skład kombinacji, czyli tzw. szeregów. Przeszkody są ponumerowane zgodnie z kolejnością pokonywania; wyjątek stanowią niektóre konkursy specjalne. Dodatkowo, linia startu i mety, przeszkody oraz przejazdy obowiązkowe oznaczane są chorągiewkami białymi i czerwonymi. Zawodnik musi pokonać te części toru pomiędzy chorągiewkami, mijając czerwone po swojej prawej, a białe po lewej stronie[2][4].

Punktacja

[edytuj | edytuj kod]

Najczęściej podstawą w ocenianiu zawodników jest najmniejsza liczba błędów oraz czas pokonywania parkuru. Do błędów zalicza się (w konkursach do wysokości 125 cm czyli do klasy N1 włącznie):[4]

  • strącenie przeszkody: 4 punkty karne
  • pierwsze nieposłuszeństwo konia: 4 punkty karne
  • drugie nieposłuszeństwo konia: 4 punkty karne
  • trzecie nieposłuszeństwo konia: eliminacja
  • po trzecim nieposłuszeństwie konia można wykonać tak zwany skok posłuszeństwa na dowolnie wybranej przeszkodzie parkuru lecz i tak następuje dyskwalifikacja
  • przekroczenie normy czasu: za każde rozpoczęte 4 sekundy – 1 punkt karny, w rozgrywkach za każdą rozpoczętą sekundę – 1 punkt karny (punkty karne mogą mieć wartości ułamkowe)
  • dwukrotne przekroczenie normy czasu: eliminacja
  • upadek jeźdźca lub jeźdźca i konia: eliminacja
  • pomylenie trasy przebiegu: eliminacja
  • pomoc niedozwolona: eliminacja
  • nadużywanie pomocy jeździeckich; bicie konia często kończy się dyskwalifikacją

W konkursach od 130 cm włącznie (klasa C i powyżej oraz międzynarodowe zawody FEI) dopuszczalne jest tylko jedno nieposłuszeństwo konia; drugie powoduje eliminację z konkursu.

Eliminacja różni się od dyskwalifikacji podstawami do jej stosowania oraz tym, że dotyczy tylko jednego konkursu i niemożności jego kontynuowania. Dyskwalifikacja może natomiast dotyczyć całych zawodów i wszystkich rozgrywanych w ich ramach konkursów[4][1].

Klasy konkursów

[edytuj | edytuj kod]

W Polsce obowiązują następujące klasy konkursów określone między innymi maksymalną wysokością przeszkód:[5]

  • mini LL – jest to konkurs niższy od LL i nieuznawany na wszystkich zawodach
  • LL -- do 90 cm;
  • L – 100 cm; L1 – 105 cm
  • P – 110 cm; P1 – 115 cm
  • N – 120 cm; N1 – 125 cm
  • C – 130 cm; C1 – 135 cm
  • CC – 140 cm; CC1 – 145 cm
  • CS – 150 cm; CS1 – 155 cm

Co najmniej 50% przeszkód musi mieć wymiar odpowiadający klasie konkursu. Pozostałe przeszkody mogą być o 5 cm wyższe lub niższe[5].

W niektórych konkursach (potęgi skoku, 6 barier) przeszkody mogą mieć nawet ponad 2 metry wysokości.

Czasem, na zawodach towarzyskich (najniższej rangi) są spotykane również klasy Mini LL, które muszą być niższe niż 90 centymetrów. Stadnina organizująca je sama wybiera wysokość przeszkód.

Zawody

[edytuj | edytuj kod]

Najważniejszą imprezą sportową w skokach przez przeszkody jest letnia olimpiada (rozgrywana od 1900 roku), mistrzostwa świata (rozgrywane od 1957 roku), Puchar Świata, a także mistrzostwa kontynentów i regionów.

Puchar Narodów

[edytuj | edytuj kod]

Reprezentacje narodowe każdego roku walczą w seriach konkursów o Puchar Narodów. Zawody te są rozgrywane podczas Międzynarodowych Oficjalnych Zawodów Konnych (CSIO). W konkursie z każdej drużyny narodowej startuje po czterech jeźdźców, a w końcowej klasyfikacji odrzuca się najsłabszy wynik. Drużyny złożone z kilku par koń – jeździec biorą także udział w sztafetach.

Konkursy skoków

[edytuj | edytuj kod]

Konkursy w skokach przez przeszkody rozgrywane są na różnych zasadach, a podczas jednych zawodów organizuje się często kilka lub kilkanaście konkursów. Różnorodność torów przeszkód i stopnia trudności stanowią o atrakcyjności zawodów z perspektywy widzów oraz o zainteresowaniu zawodników. Techniczne i prawne warunki uczestnictwa w konkursach są jednakowe dla wszystkich uczestników[4].

W zawodach obowiązuje limit startów dla konia, który wynosi 2 starty dziennie (w zawodach trwających 3 dni i więcej, od 3 dnia włącznie – tylko 1 start). Start konia w 2 nawrocie konkursu dwunawrotowego jest wykorzystaniem limitu[5].

Istnieje wiele rodzajów konkursów w skokach przez przeszkody, organizowanych na różnych zasadach. Należą do nich m.in.:

Konkurs zwykły

[edytuj | edytuj kod]

Konkurs zwykły – zawodnicy z jednakową liczbą punktów karnych klasyfikowani są według czasu przejazdu – wygrywa zawodnik który uzyskał najkrótszy czas przejazdu.

Konkurs na dokładność/styl

[edytuj | edytuj kod]

Konkurs dokładności ma założoną normę czasu, ale o miejscu w klasyfikacji decyduje nie czas, a liczba punktów karnych zgromadzonych podczas przejazdu. Jeźdźcy, którzy zdobyli tę samą liczbę punktów karnych zajmują miejsca ex aequo. Aby wyłonić zwycięzcę, przeprowadza się rozgrywkę na zasadzie konkursu zwykłego[4]. Lub losowanie miejsc.

Konkurs na czas (SZWAICAR)

[edytuj | edytuj kod]

Konkurs na szybkość to konkurs sędziowany według tabeli punktacji C. Polega ona na tym, że popełnione błędy są przeliczane na karne sekundy i dodawane do czasu przejazdu, a nieposłuszeństwa konia (pierwsze lub drugie) skutkują jedynie odpowiednio dłuższym czasem przejazdu. Konkursem takim jest np. konkurs myśliwski, w którym dodatkowo jeździec sam wybiera trasę przejazdu[4].

Konkurs dwunawrotowy

[edytuj | edytuj kod]

Konkurs składa się z dwóch nawrotów, które zawodnik musi pokonać dosiadając tego samego konia. Tory przeszkód mogą być identyczne lub różnić się w poszczególnych nawrotach. W zależności od ustaleń danych zawodów, w drugim nawrocie uczestniczą wszyscy zawodnicy, którzy ukończyli nawrót pierwszy, lub też ich część (nie mniej niż 25% i wszyscy, którzy ukończyli pierwszy nawrót bezbłędnie). Zwycięzców wyłania się zgodnie z punktami karnymi i czasem uzyskanym w rozgrywce[4].

Konkurs dwufazowy

[edytuj | edytuj kod]

Konkurs ten jest rozgrywany w dwóch fazach, następujących bezpośrednio po sobie. Linia mety pierwszej fazy (7 do 9 przeszkód) jest jednocześnie linią startu drugiej fazy (4 do 6 przeszkód). Po zakończeniu pierwszej fazy, przejazd kontynuują w drugiej fazie jedynie ci zawodnicy, którzy pokonali pierwszą bezbłędnie i w normie czasu. Każda z faz może być organizowana na zasadach różnych konkursów (np. dokładności i zwykłego lub dokładności i prędkości)[4].

Konkurs potęgi skoków (DRABINKA)

[edytuj | edytuj kod]

Konkurs potęgi skoków polega na pokonywaniu coraz wyższych przeszkód, sięgających nawet ponad dwa metry (minimum 140 cm). Rekord należy do Chilijczyka Alberta Larraguibela na koniu Huaso w 1949 roku i wynosi 247 cm.

Sztafeta (DOUBLE)

[edytuj | edytuj kod]

W sztafetach współzawodniczą zespoły złożone z 2 albo 3 zawodników, którzy razem wjeżdżają na parkur. Zawodnicy kolejno rozpoczynają przejazdy, a czas przejazdu wszystkich jest liczony wspólnie. Eliminacja jednego członka powoduje eliminację całego zespołu. Istnieje kilka wersji tego konkursu[4].

Konkursy z Jokerem

[edytuj | edytuj kod]

Konkursy z Jokerem zawierają przeszkodę dużo trudniejszą, ale wyżej punktowaną. Może to być np. przeszkoda z jednej strony zawieszony wyżej niż z drugiej (dopuszczalna różnica to 10 cm).

Konkurs o wzrastającym stopniu trudności

[edytuj | edytuj kod]

Konkurs odbywa się na 6, 8 lub 10 przeszkodach. Za każdą kolejną poprawnie pokonaną przeszkodę otrzymuje się wzrastającą liczbę punktów (za przeszkodę nr 1: 1pkt, nr 2: 2 pkt itd.). Suma powinna wynosić odpowiednio (w zależności od liczby przeszkód): 21, 36 lub 55 punktów. Nie przyznaje się punktów za strąconą przeszkodę. Narastająca trudność przeszkód wynika nie tylko z wysokości i szerokości, lecz także z ich umieszczenia na torze. Ostatnią przeszkodę jeździec może wybrać pomiędzy ostatnią typowo punktowaną przeszkodą lub Jokerem, który jest dwukrotnie wyżej punktowany np. typowo punktowana przeszkoda ma 8 to Joker będzie miał 16 itd. Jednakże w przypadku strącenia jokera, jego wartość jest odejmowana od wyniku. Konkurs ten może być rozgrywany na zasadach konkursu zwykłego, na dokładności z rozgrywką lub zwykłego z rozgrywką dla zawodników o tym samym wyniku punktowym[4].

Konkurs z wyborem przeszkód

[edytuj | edytuj kod]

W konkursie tym, każda przeszkoda jest oznaczona tabliczką, wskazującą ile punktów bonifikacyjnych daje jej pokonanie (od 10 do 120 punktów). Punktacja zależy od trudności przeszkody, a każda z przeszkód musi mieć taką budowę, która umożliwia przeskoczenie jej z obydwu stron. Jeździec pokonuje przeszkody w dowolnej kolejności (każdą może dwukrotnie). Przeszkoda Joker jako jedyna jest nagradzana 200 punktami. Wygrywa ten, kto w określonym czasie uzbiera najwięcej punktów[4].

Zrzutka powoduje, że punkty nie są przyznawane, a przeszkoda nie jest odbudowywana i nie jest możliwe zdobycie punktów za jej ponowne pokonanie. Zrzutka Jokera powoduje utratę 200 punktów. Upadek powoduje zakończenie przebiegu, ale zebrane punkty nie przepadają. Nieposłuszeństwa konia skutkują utratą czasu i zebraniem mniejszej liczby punktów bonifikacyjnych[4].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d About Jumping. FEI. [dostęp 2011-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-03)]. (ang.).
  2. a b c Przybliżenie dyscypliny. Polski Związek Jeździecki. [dostęp 2011-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-05)].
  3. Polska szkoła jazdy konnej. GRH 7 D.A.K. [dostęp 2011-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-03)].
  4. a b c d e f g h i j k l m Przepisy dyscypliny skoki przez przeszkody. Polski Związek Jeździecki. [dostęp 2015-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-10)].
  5. a b c Regulamin dyscypliny skoki przez przeszkody. Polski Związek Jeździecki. [dostęp 2018-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].