Saltu al enhavo

Grapfrukto

Pending
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Grapfrukto
Citrus paradisi
Citrus paradisi
Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae
Divizio: Angiospermoj Magnoliophyta
Klaso: Dukotiledonoj Magnoliopsida
Subklaso: Rozedoj Rosidae
Ordo: Sapindaloj Sapindales
Familio: Rutacoj Rutaceae
Genro: Citruso Citrus
Citrus paradisi
Macfad., 1830
Aliaj Vikimediaj projektoj
vdr

La grapfruktujo (Citrus paradisi) estas arbo de la genro citruso estiĝinta en Antiloj sekve de kompleksa hibridado inter pampelmusujo kaj oranĝujo, nun vaste kultivata en Ameriko, la mediteraneaj regionoj kaj Sud-Afriko por ties frukto, la grapfrukto.[1]

La grapfrukto multe similas al pampelmuso (Citrus maxima = Citrus grandis) kaj estas duontropika citrusfrukto. La grapfrukto ekestis el kruciĝo de pampelmuso kun oranĝo (Citrus sinensis). La hodiaŭaj grapfruktspecioj pli kaj pli similas al pampelmuso. Kelkaj konataj specioj estas: Duncan, Foster, Thompson, Ruby Red, Marsh.

La grapfruktujo plejofte altas 5 ĝis 6 m, sed kelkfoje povas atingi alton de 15 m. La folioj estas maldikaj kaj malhelverdaj, kaj fariĝas 15 cm longaj. La floroj estas blankaj. La frukto havas flavan ŝelon kaj diametron de 10 ĝis 15 cm. La sarkokarpo estas flava aŭ roza pulpo dividita en segmentoj.

Ĝis la fino de la 19-a jarcento la grapfrukto estis kultivata kiel dekoracia planto. Nur post tio ankaŭ la manĝado de la frukto laŭmodiĝis.

Grapfruktoj havas reciprokan influon je diversaj drogoj kaj bremsas la efikon de kelkaj enzimoj. Ili ankaŭ estas uzataj en sveltiĝaj dietoj, pro la supozo ke ili favoras la metabolon kaj bruligon de grasoj.

Estas danĝere uzi la drogon Terfenadine trinkinte grapfruktan sukon.[mankas fonto]

Unu praulo de la grapfrukto estis la jamajka dolĉa oranĝo (Citrusa sinensis), antikva hibrido de Azia deveno. La alia estis pampelmuso (C. maxima). Legendo pri la deveno de frukto diras, ke kapitano Shaddock[2] alportis pampelmusajn semojn al Jamajko kaj bredis la unuan frukton.[3] Tamen, ĝi verŝajne devenis kiel natureokazanta hibrida.

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. PIV2, p. 405-406.
  2. A possible identification with an actual Captain Chaddock who traded in the West Indies in the 17th century, was suggested by J. Kumamoto, R. W. Scora, H. W. Lawton and W. A. Clerx, "Mystery of the forbidden fruit: Historical epilogue on the origin of the grapefruit, Citrus paradisi (Rutaceae)", Economic Botany, 41.1 (January, 1987:97-107).
  3. Grapefruit: a fruit with a bit of a complex Arkivigite je 2010-06-10 per la retarkivo Wayback Machine in Art Culinaire (Winter, 2007)