| dbo:abstract
|
- Evangelistář (z lat. evangelistarium) je kniha obsahující výňatky z evangelií připadajících na neděle a svátky, kterým se také říká perikopy. Mezi nejstarší evangelistáře patří např. Evangelistář Gedoscalcův (781–783), (Reichenau, 980–993), Kniha perikop Jindřicha II. (Reichenau, okolo 1012), Kodex abatyše Uty (1020–1025) nebo Kodex vyšehradský (snad Čechy, 1085). Termín „evangelistář“ ve výše uvedeném významu, spolu s pojmovým rozlišením „evangelistář“ vs. „evangeliář“, je dnes součástí odborné terminologie (kodikologie, liturgika). V běžné církevní mluvě se pro oba typy liturgických knih bez rozlišení používá označení „evangeliář“. (V novověku tištěné „evangeliáře“ pro liturgické použití snad bez výjimky mají charakter evangelistáře, předčítání čtení ze souvislého biblického textu v římskokatolické liturgii dávno vyšlo z užívání.) (cs)
- Evangelistaro (latinlingve evangelistarium) estas ordigita kolektaĵo de evangeliaj perikopoj, nome de eroj eltiritaj el la kanonaj evangelioj legeblaj dum la Eŭkaristiaj celebradoj, laŭ la sinsekvo de la festo de la liturgia jaro. Ili diferenciĝas de la evangeliaroj, kiuj estas kristanaj liturgiaj libroj, en kiuj estis kolektitaj la kvar kanonaj Evangelioj. Oni tuj distingas la diferencon inter la du (Evangeliaro kaj Evangelistaro) per simpla ekzameno de la tekstoj, kiuj ĝenerale en Evangelistaro komenciĝas per la formulo In illo tempore ("Tiutempe"). La origina daŭra legado de la bibliaj tekstoj (lectio continua) estis anstataŭata per la dispecigitaj elektitaj tekstoj (la tieldirita “Perikopoj” komencantaj per “In illo tempore”). Por la retrovo de la perikopoj en la bibliaj kompletaj tekstoj, estis dekomence antaŭpreparitaj indeksoj ordigitaj laŭ la sinsekvo de la festoj, la tieldiritaj "kapitolaroj" (capitulare lectionum), kiuj estis aneksitaj al la tuta biblia teksto. Por la evangeliaroj de la komenciĝanta mezepoko, kiuj entenis la tekston de la tuta evangelio, tiuj specialaj indeksoj estis nomataj capitula evangeliorum. Dum tiuj indeksoj estis kunmetitaj kiel sendependaj libroj kaj la legeblaj tekstoj estis skribitaj tutkomplete, eknaskiĝis (6-a aŭ 7-a jarcerto la legaĵaro kiuj ekanstataŭis ankaŭ la integrajn evangelian tekstojn. Ĝenerale en la manuskriptoj entenantaj la evangelistaron, la skribsistemo estis unciala. En la orientaj eklezioj la saman funkcion de la evangelistaro plenumis, almenaŭ parte, la sinaksaroj. Famaj ekzemploj de Evangelistaro estas la (781–783), la Codex Egberti de la kaj la (Reichenau, ĉirkaŭ 1012). (eo)
- Evangelistar (von lateinisch evangelistarium) bezeichnet ein liturgisches Buch in der katholischen und den orthodoxen Kirchen, das die Textabschnitte (Perikopen) aus den Evangelien des Neuen Testaments für die Lesung an den Sonn- und Feiertagen des Kirchenjahres enthält. In der byzantinischen Liturgie heißt das Buch Εὐαγγέλιον (oder Εὐαγγέλιον λειτουργικόν), in der heutigen römisch-katholischen Liturgie lateinisch Evangeliarium, deutsch Evangeliar. Das liturgische Buch unterscheidet sich von einem Τετραευαγγέλιον und einer Evangelienhandschrift, die den vollständigen Text der vier Evangelien enthalten (z. T. ergänzt durch Listen der in der Liturgie verlesenen Perikopen, genannt (kleine) Synaxarien und (kleine) Menologien). (de)
- The Evangeliary or Book of the Gospels is a liturgical book containing only those portions of the four gospels which are read during Mass or in other public offices of the Church. The corresponding terms in Latin are Evangeliarium and Liber evangeliorum. The Evangeliary developed from marginal notes in manuscripts of the Gospels and from lists of gospel readings (capitularia evangeliorum). Generally included at the beginning or end of the book containing the whole gospels, these lists indicated the days on which the various extracts or pericopes were to be read. They developed into books in which they were accompanied by the texts to which they referred, with the passages arranged in accordance with the liturgical year rather than in their order within the gospels themselves, and omitting passages not used in the liturgy. (en)
- Un Evangelistario (in latino evangelistarium) è una raccolta ordinata delle pericopi dai Vangeli, cioè di brani tratti dai vangeli, da leggersi durante le Sante Messe, secondo la loro successione delle festività nell'Anno liturgico. Si distinguono dagli Evangeliari, che sono libri liturgici cristiani in cui sono raccolti i quattro Vangeli. La differenza appare immediatamente all'esame dei testi che, negli evangelistari, cominciano in genere con la formula In illo tempore ("A quel tempo"). L'originaria lettura continuativa dei testi biblici (lectio continua), a partire dal V secolo venne rimpiazzata sempre più dalla lettura di brani scelti dei testi (le cosiddette Pericopi) con riferimento alle singole festività dell'Anno liturgico. Per il rinvenimento delle pericopi nei testi biblici completi, vennero dapprima predisposti indici ordinati secondo il succedersi delle festività, i cosiddetti "capitolari " (capitulare lectionum), che erano annessi all'intero testo biblico. Per gli evangeliari dell'inizio del medioevo, che contenevano l'intero testo dei Vangeli, questi speciali indici si chiamavano capitula evangeliorum. Mentre tali indici erano allegati come libri indipendenti e i testi biblici da leggere erano scritti completamente per esteso, nacquero a partire dal VI o dal VII secolo i Lezionari, che allora entrarono in vigore anche come edizioni delle Letture al posto dei testi biblici integrali. Un Lezionario completo conteneva l'Evangelistario con la raccolta delle pericopi evangeliche e l' con la raccolta delle pericopi dai rimanenti scritti biblici (con l'eccezione dei brani dai Salmi, che venivano registrati nei Graduali). Entrambe le parti venivano anche predisposte come libri indipendenti, tra i quali spesso si distinguevano gli Evangelistari per il loro particolarmente sontuoso allestimento. Famosi esempi di Evangelistario sono l'Evangelistario di Godescalco (781–783), il Codex Egberti (Abbazia di Reichenau, 980–993) ed il Libro della pericope di Enrico II (Reichenau, verso il 1012). (it)
- En evangeliebok är en samling av kortare texter ur Bibeln, uppdelade på de olika söndagarna och helgdagarna i kyrkoåret. De är avsedda för gudstjänster, och baserade på de fyra evangelierna i Nya testamentet. Evangelieboken brukar tryckas i psalmboken, så att den finns tillgänglig för alla gudstjänstdeltagare i de församlingar som använder en sådan. I äldre tider trycktes, bands och såldes evangelieboken ofta i tillsammans med psalmboken, i likadant band och typografisk utstyrsel. En uppsättning av psalmbok och evangeliebok gavs gärna som gåva vid exempelvis bröllop, och evangelieboken var därför en av de få böcker som kunde påträffas även i de fattigare hushållen. De samfund som inte använder en evangeliebok väljer antingen en bibelbok att läsa under en termin, eller planerar årets gudstjänster utan att utgå från något schema. De brukar dock ändå använda evangeliebokens texter för de stora kristna högtiderna, som påsk, Kristi himmelsfärd, pingst och advent-jul. (sv)
- Євангелістарій (грец. εύαγγελιστάριον; лат. evangelistarium) — збірка уривків з Євангелій, так званих , або у східнослов'янській традиції — зачал, які розташовані згідно з їхнім читанням протягом літургійного року. В південно- та східнослов'янській візантійській літургійній практиках його аналогом є апракос. Євангелістарії належать до класу лекціонаріїв, книг, які складаються з текстів розташованих у визначеному порядку і для їх богослужбового читання. (uk)
- Евангелиа́рий (евангелиста́рий; лат. Evangeliarium) — одна из литургических книг латинского обряда, употребляемая в богослужении Римско-католической церкви. Евангелиарий содержит отдельные фрагменты текстов (перикопы) Евангелия и представляет собой разновидность или составную часть лекционария, богослужебного сборника фрагментов текстов Священного Писания, расположенных согласно порядку церковного года и применяемого во время мессы для библейских чтений Литургии Слова. В практике южнославянских и восточнославянских изводов византийского обряда аналогом евангелиария является апракос. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Євангелістарій (грец. εύαγγελιστάριον; лат. evangelistarium) — збірка уривків з Євангелій, так званих , або у східнослов'янській традиції — зачал, які розташовані згідно з їхнім читанням протягом літургійного року. В південно- та східнослов'янській візантійській літургійній практиках його аналогом є апракос. Євангелістарії належать до класу лекціонаріїв, книг, які складаються з текстів розташованих у визначеному порядку і для їх богослужбового читання. (uk)
- Евангелиа́рий (евангелиста́рий; лат. Evangeliarium) — одна из литургических книг латинского обряда, употребляемая в богослужении Римско-католической церкви. Евангелиарий содержит отдельные фрагменты текстов (перикопы) Евангелия и представляет собой разновидность или составную часть лекционария, богослужебного сборника фрагментов текстов Священного Писания, расположенных согласно порядку церковного года и применяемого во время мессы для библейских чтений Литургии Слова. В практике южнославянских и восточнославянских изводов византийского обряда аналогом евангелиария является апракос. (ru)
- Evangelistář (z lat. evangelistarium) je kniha obsahující výňatky z evangelií připadajících na neděle a svátky, kterým se také říká perikopy. Mezi nejstarší evangelistáře patří např. Evangelistář Gedoscalcův (781–783), (Reichenau, 980–993), Kniha perikop Jindřicha II. (Reichenau, okolo 1012), Kodex abatyše Uty (1020–1025) nebo Kodex vyšehradský (snad Čechy, 1085). (cs)
- Evangelistaro (latinlingve evangelistarium) estas ordigita kolektaĵo de evangeliaj perikopoj, nome de eroj eltiritaj el la kanonaj evangelioj legeblaj dum la Eŭkaristiaj celebradoj, laŭ la sinsekvo de la festo de la liturgia jaro. Ili diferenciĝas de la evangeliaroj, kiuj estas kristanaj liturgiaj libroj, en kiuj estis kolektitaj la kvar kanonaj Evangelioj. Oni tuj distingas la diferencon inter la du (Evangeliaro kaj Evangelistaro) per simpla ekzameno de la tekstoj, kiuj ĝenerale en Evangelistaro komenciĝas per la formulo In illo tempore ("Tiutempe"). (eo)
- Evangelistar (von lateinisch evangelistarium) bezeichnet ein liturgisches Buch in der katholischen und den orthodoxen Kirchen, das die Textabschnitte (Perikopen) aus den Evangelien des Neuen Testaments für die Lesung an den Sonn- und Feiertagen des Kirchenjahres enthält. In der byzantinischen Liturgie heißt das Buch Εὐαγγέλιον (oder Εὐαγγέλιον λειτουργικόν), in der heutigen römisch-katholischen Liturgie lateinisch Evangeliarium, deutsch Evangeliar. (de)
- The Evangeliary or Book of the Gospels is a liturgical book containing only those portions of the four gospels which are read during Mass or in other public offices of the Church. The corresponding terms in Latin are Evangeliarium and Liber evangeliorum. (en)
- Un Evangelistario (in latino evangelistarium) è una raccolta ordinata delle pericopi dai Vangeli, cioè di brani tratti dai vangeli, da leggersi durante le Sante Messe, secondo la loro successione delle festività nell'Anno liturgico. Si distinguono dagli Evangeliari, che sono libri liturgici cristiani in cui sono raccolti i quattro Vangeli. La differenza appare immediatamente all'esame dei testi che, negli evangelistari, cominciano in genere con la formula In illo tempore ("A quel tempo"). (it)
- En evangeliebok är en samling av kortare texter ur Bibeln, uppdelade på de olika söndagarna och helgdagarna i kyrkoåret. De är avsedda för gudstjänster, och baserade på de fyra evangelierna i Nya testamentet. De samfund som inte använder en evangeliebok väljer antingen en bibelbok att läsa under en termin, eller planerar årets gudstjänster utan att utgå från något schema. De brukar dock ändå använda evangeliebokens texter för de stora kristna högtiderna, som påsk, Kristi himmelsfärd, pingst och advent-jul. (sv)
|
