| dbo:abstract
|
- Jaderská nebo Apulská deska je malá tektonická deska tvořená převážně kontinentální zemskou kůrou, která se oddělila od Africké desky, resp. Gondwany podél velkého transformního zlomu během křídy. Označení jaderská deska se běžně používá pro její severní část, která byla deformovaná během alpinské orogeneze, v jejímž průběhu narazila na Eurasijskou desku. Suturou po této srážce je , která tvoří osu Alp. Apulská deska se dodnes pohybuje vůči Euroasijské desce poměrně nezávisle. Deska tvoří velkou část Apeninského poloostrova a její část je také zalita Jaderským mořem. Hrubé souvrství druhohorních vápenců usazených na jejím povrchu formují jižní vápencové Alpy. Na mnoha generalizovaných paelogegrafických mapách zabírá oblast Itálie, Řecka, Balkánu, Panonské pánve a Vnitřních Západních Karpat, ale mikrodeska zahrnující Alpy, Karpaty a Panonii se nazývá . Jaderská deska s sebou původně nesla i části oceánské kůry , který ji odděloval od . Tento oceán však v průběhu křídy subdukoval. V tomto období narazila na Euroasijských desku východní a severní část Apulské desky. Tento proces trval do eocénu, následně během eocénu a miocénu pokračovala kolize v západní části. Základní modelové situace podle teorie deskové tektoniky obvykle ignorují možnost subdukce kontinentální kůry. Několik pozorování však nasvědčuje tomu, že v některých případech k podobnému jevu může dojít. Pokud je kontinentální kůra tenčí než 20 km, pak její hustota je srovnatelná nebo dokonce větší než hustota astenosféry a proto může subdukovat. Geofyzikální výpočty situace a pochodů v Západních Alpách poukazují na to, že k podobnému jevu muselo dojít i při kolizí Apulské desky s Euroasijskou deskou, jež se částečně podsunula pod Apulskou desku. Z jihu pod Apulskou desku subdukuje oceánská kůra Africké desky, jde o zbytky druhohorního oceánu Tethys. K tomuto dochází hlavně na západě a jihu Apeninského poloostrova. Při procesu také dochází k hromadění sedimentů, které jsou utržené z oceánského dna, vznikají tzv. . Subdukce a následné natavování pohlcené oceánské kůry má za následek vulkanismus v jižním Itálii. (cs)
- The Adriatic or Apulian Plate is a small tectonic plate carrying primarily continental crust that broke away from the African Plate along a large transform fault in the Cretaceous period. The name Adriatic Plate is usually used when referring to the northern part of the plate. This part of the plate was deformed during the Alpine orogeny, when the Adriatic/Apulian Plate collided with the Eurasian Plate. The Adriatic/Apulian Plate is thought to still move independently of the Eurasian Plate in NNE direction with a small component of counter-clockwise rotation. The fault zone that separates the two is the Periadriatic Seam that runs through the Alps. Studies indicate that in addition to deforming, the Eurasian continental crust has actually subducted to some extent below the Adriatic/Apulian Plate, an unusual circumstance in plate tectonics. Oceanic crust of the African Plate is also subducting under the Adriatic/Apulian Plate off the western and southern coasts of the Italian Peninsula, creating a berm of assorted debris which rises from the seafloor and continues onshore. This subduction is also responsible for the volcanic interactions of southern Italy. The Adriatic Sea, Istria, the eastern Italian Peninsula, Malta, and the coastal part of Slovenia are on the Adriatic/Apulian Plate. Mesozoic sedimentary rocks deposited on the plate include the limestones that form the Southern Calcareous Alps. (en)
- Als Adriatische Platte (auch: Apulische Platte, Adriasporn und Adriatischer Indenter) wird in der Plattentektonik ein Kontinent (im geologischen Sinn) bezeichnet, dessen Kollision mit dem Kontinent Eurasien zur Bildung von Alpen, Apennin und Dinariden geführt hat. Aufgrund der lang dauernden Subduktion unter die Eurasische Platte, sie begann 100 – 120 Ma vor Heute, ist ein Großteil des ehemaligen tatsächlichen Kontinents „Groß Adria“ (engl. „Greater Adria“) bis 1500 km tief im Oberen Mantel unter die Erdkruste subduziert worden. Seine Ränder sind durch die Konvergenz mit der Eurasischen Platte stark deformiert. Auch für Geologen war der „Kontinent Adria“ durch die starken Überschiebungen, Brüche und Biegungen bis vor wenigen Jahren noch nicht völlig eindeutig. Sie ist ein Teil des komplizierten Mosaiks der beiden Mikroplatten im Mittelmeerraum mit aktiver, wenn auch begrenzter Subduktion. Die Adriatische Platte ist eine konvergierende kontinentale Platte, die in den Süddinariden (Montenegro) unter die Eurasischen Platte subduziert, aber ihre Subduktions-Polarität in den Verbindungen Alpen-Apenninen und Alpen-Dinariden wechselt und in den Ost-Alpen die obere, im Apennin und den Dinariden die untere Platte bildet. Eine weitere Subduktion erfolgt auf der Westseite der Adriatischen Platte im Apennin. Aufgrund der gegengerichteten Bewegung nach Westen dehnt sich der Apennin, er wird hierdurch niedriger und schrumpft. Die Dinariden werden dagegen eingeengt und wachsen in die Höhe. Die andauernde gegen den Uhrzeigersinn läufige Rotation der Adriatischen gegen den europäischen Teils der Eurasischen Platte, die sich an der Erdoberfläche durch tektonische Lineamente zeigen, ist auch heute noch Auslöser zahlreicher Erdbeben wie dem Erdbeben von Friaul 1976 oder dem Erdbeben in Montenegro 1979 (Mw 7,2), das ebenfalls einen Tsunami auslöste, der 15 km entlang der Montenegrinischen Küste Häuser mitriss sowie das Erdbeben bei Zagreb 2020 (Mw 5,4). (de)
- La placa Adriática o placa de Apulia es una de las más pequeñas placas tectónicas en que se divide la litosfera de la Tierra y que se asocia con la placa Euroasiática. Comprende el norte del mar Jónico, el mar Adriático, el norte y el este de la península italiana, los Alpes meridionales y orientales. El nombre se utiliza generalmente en referencia al sector norte, deformado durante la orogenia alpina. Está en contacto con la placa Euroasiática, la placa africana y la placa del Egeo, a través de una zona de subducción en el mar Jónico Norte, las zonas de colisión continental y fallas en los Alpes Dináricos, los Apeninos y los Alpes. Geológicamente, la placa Adriática es un fragmento desgajado de la placa africana que se separó a lo largo de una falla transformante en el periodo Cretácico y chocó con la placa Eurasiatica durante la orogenia alpina, formando las cadenas de los Alpes y los Apeninos y provocando fenómenos volcánicos en sur de Italia y en el mar Tirreno. Está formada principalmente por corteza continental y le corresponden el grueso de rocas sedimentarias mesozoicas, principalmente calizas y dolomias, que afloran al sur de los Alpes. La corteza oceánica de la placa Africana subduce por debajo de la placa Adriática a lo largo de las costas sur y oeste de la península italiana, formando un prisma de acreción sedimentario que se eleva desde el fondo del mar y continúa en el continente. La placa Adriática se desplaza, de forma independiente de la placa Euroasiática, en dirección NNE, con un pequeño componente de rotación en sentido antihorario. (es)
- La plaque adriatique, plaque apulienne ou plaque italo-adriatique est une micro-plaque tectonique de la lithosphère de la planète Terre. Elle est généralement associée à la plaque africaine. Elle couvre l'est et le nord de l'Italie, l'est et le sud des Alpes, la mer Adriatique et le nord de la mer Ionienne. La plaque adriatique est en contact avec les plaques eurasiatique, africaine et de la mer Égée. Ses frontières avec les autres plaques sont formées de subduction (nord de la mer Ionienne) et de zones de collision continentale et de failles (Apennins, Alpes, Alpes dinariques). Géologiquement, la plaque adriatique est un ancien fragment de la plaque africaine, qui s'en est séparé au Crétacé et est entré en collision avec la plaque eurasienne, en formant les Alpes et le volcanisme des îles Éoliennes et des Apennins. Ce sont les roches sédimentaires formées durant le Mésozoïque qui constituent les massifs calcaires du Sud des Alpes (Dolomites, etc.). (fr)
- La placca adriatica o placca Apula è una placca litosferica minore, parte della placca euroasiatica indeformata. Comprende il mar Ionio settentrionale, il mare Adriatico, il settore settentrionale ed orientale della penisola italiana, le Alpi meridionali e orientali. Il nome è di solito adoperato riferendosi al settore settentrionale, deformato durante l'orogenesi alpina. È a contatto con la placca euroasiatica, la placca africana e la placca egea, tramite una zona di subduzione nello Ionio settentrionale, zone di collisione continentale e faglie nelle Alpi dinariche, negli Appennini e nelle Alpi (Linea insubrica). Si ritiene che la placca adriatica si stia tuttora muovendo in modo indipendente dalla placca euroasiatica in direzione NNE, con una piccola componente di rotazione antioraria. Composta principalmente da crosta continentale, si è separata dalla placca africana lungo una faglia trasforme durante il Cretacico, ed è entrata in collisione con la placca euroasiatica durante l'orogenesi Alpina, formando le catene delle Alpi e degli Appennini, e provocando fenomeni magmatici nell'Italia meridionale e nel Tirreno. La crosta oceanica della placca africana è in subduzione al di sotto della placca adriatica al largo delle coste meridionali ed occidentali della penisola italiana, creando un prisma sedimentario che si innalza dal fondale marino e prosegue sulla terraferma.Insolitamente, pare che anche la crosta oceanica eurasiatica sia stata subdotta in qualche modo al di sotto della placca adriatica,oltre ad aver subito deformazione. Le rocce sedimentarie mesozoiche deposte su questa placca comprendono i calcari formanti le Alpi meridionali. (it)
- De Adriatische of Apulische plaat is een tektonische plaat die aan het eind van het Mesozoïcum, in het Krijt, afgebroken is van het supercontinent Pangaea. Met de term Adriatische plaat wordt meestal alleen het noordelijke deel van de Apulische plaat bedoeld. Dit deel van de plaat is gedeformeerd tijdens de Alpiene plooiing, waarbij de Adriatische/Apulische plaat botste met de Euraziatische plaat. De breuklijn die daarbij is ontstaan vormt de grens tussen de Centrale en Zuidelijke Alpen, dit wordt ook wel de Periadriatische lijn genoemd. De Alpen zijn meer beïnvloed door deze botsing dan de vorming van de centrale Dolomieten.De Dolomieten zijn stugger en moeilijk vervormbaar. Wel is de omhooggekomen uit zee, als onderdeel van de Adriatische plaat die onder de Euraziatische schoof. (nl)
- Płyta adriatycka (ang. Apulian Plate) – niewielka płyta tektoniczna (mikropłyta), położona w środkowej części Morza Śródziemnego. Obejmuje Półwysep Apeniński i Morze Adriatyckie. Położona między płytą eurazjatycką na północy i wschodzie, a płytą afrykańską na południu i południowym zachodzie. Jej północno-wschodnia część (pod Adriatykiem) zbudowana jest ze skorupy oceanicznej a część południowo-zachodnia (pod Półwyspem Apenińskim) ze skorupy kontynentalnej. Zdaniem większości autorów jest częścią płyty eurazjatyckiej. Niektórzy uważają ją za odłączony fragment płyty afrykańskiej. (pl)
- Adriatiska plattan, även kallad Apuliska plattan, är en liten litosfärplatta, en så kallad mikrokontinentalplatta, J-formad med en nordlig del under Adriatiska havet och Poslätten, och en sydlig del som i Medelhavet är svängd åt väster och går under Siciliens sydkust. Det förekommer att endast den norra delen kallas för Adriatiska plattan, som en del av den Apuliska plattan, men i den här artikeln behandlas de som synonymer. Plattan är fristående från både den eurasiska och den afrikanska kontinentalplattan, men har uppstått under kollisionen mellan dessa båda. Man antar att plattan en gång varit en utskjutande del av den afrikanska plattan som brutits loss, men det finns också en teori om att endast den södra delen en gång tillhört afrikanska plattan medan den norra kommit från den eurasiska plattan. Det finns viss skillnad i platthalvornas struktur och mellan dem en mindre deformationszon. Adriatiska plattan rör sig i förhållande till den eurasiska plattan åt nordost med en hastighet av 4–5 mm/år, med förkastningslinjer längs södra Alperna, Dinariderna och vidare söderut. Den uppvisar också en viss motursrotation och trycks in under Apenninerna, med återkommande jordbävningar i Italien som följd. Längst i sydost gränsar den mot den egeiska plattan och i söder mot Afrikanska plattan. (sv)
- A placa do Adriático, placa Adriática ou placa Apúlia é uma pequena placa tectônica que movimenta majoritariamente a crusta continental que se separou da placa africana ao longo da falha de transformação no período Cretáceo. O termo "placa Adriática" é geralmente usado quando se refere à parte norte da placa. Esta parte da placa foi deformada durante a orogenia alpina, quando a placa colidiu com a placa eurasiática. Acredita-se que a placa do Adriático se movimente independentemente desta última, na direção noroeste, com suaves rotações no sentido anti-horário. A falha geológica que separa os dois atravessa os Alpes. Estudos indicam que, além de deformar-se, a crosta continental eurasiana submergiu-se parcialmente abaixo da placa do Adriático, um acontecimento incomum entre as placas tectônicas. A crusta oceânica da placa Africana também está submergindo sob a placa do Adriático ao longo das costas oeste e sul da Península Itálica, criando uma faixa de detritos variados que sobe do fundo do mar e continua em terra firme. Esta subducção também é responsável pelas vulcânicas do sul da Itália. (pt)
- Адриатическая плита, Апулийская плита — маленькая тектоническая микроплита, которая откололась от Африканской плиты трансформным разломом в меловом периоде. Имеет континентальную кору. Северная часть плиты испытала деформации во времена Альпийской складчатости во время коллизии с Евразийской плитой. Обычно рассматривается в составе Евразийской плиты. Адриатическая плита всё ещё движется в сторону Евразийской плиты, при этом последняя погружается под первую. , идущий через Альпы, отделяет эти плиты. Часть океанической коры Африканской плиты подвергается субдукции на южной границе адриатической плиты, образуя вулканы южной Италии. Восток Апеннинского полуострова и Адриатическое море является частью Адриатической плиты. Мезозойские отложения привнесены плитой, состоят из известняка и образуют Южные Известняковые Альпы. (ru)
- 亚得里亚板块是一个小，主要是从非洲板块上沿一个大转形断层在白垩纪脱落下来的。亚得里亚板块北部在阿尔卑斯造山运动期间变形，亚得里亚板块与欧亚板块发生陆-陆碰撞。 亚得里亚板块仍独立于欧亚板块向北偏东方向运动，带少量逆时针旋转。分隔两者的断层区是途经阿尔卑斯山的环亚得里亚海缝合带。研究发现，欧亚陆壳不仅在变形，还在某些区域侵入亚得里亚板块下方，这是板块构造学中一个不寻常的情况。非洲板块的洋壳也潜没到意大利半岛西岸和南岸外的亚得里亚板块下，创造出从海床抬升出来并延伸到陆地上、包含各种碎片的后滨阶地。这潜没还造出了南意大利的诸多火山。 意大利半岛东部、斯洛文尼亚、克罗地亚、马耳他和亚得里亚海沿岸位于亚得里亚板块上。中生代沉积岩主要形成石灰岩，形成南石灰岩山脉。 (zh)
- Адріатична плита, Апулійська плита — маленька тектонічна плита, що відкололась від Африканської плити трансформаційним розломом в крейдовому періоді. Має континентальну кору. Північна частина плити зазнала деформації за часів Альпійської складчастості, коли Адріатична плита зазнала колізію із Євразійською плитою. Зазвичай розглядається у складі Євразійської плити. Вважається, що Адріатична/Апулійська плита все ще рухається незалежно від Євразійської плити у північно-східному напрямку з невеликим компонентом обертання проти годинникової стрілки. Періадріатичний розлом, що прямує через Альпи відокремлює обидві плити. Євразійська плита (континентальна кора) зазнає субдукцію під Адріатичну плиту — унікальне явище у тектоніці. Африканська плита (її океанічна кора) зазнає субдукції на південній межі Адріатичної плити, утворюючи вулкани південної Італії. Схід Апеннінського півострова і Адріатичне море є частиною Адріатичної плити. Мезозойські відкладення привнесені плитою, складаються з вапняку і утворюють Південні Вапнякові Альпи. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Płyta adriatycka (ang. Apulian Plate) – niewielka płyta tektoniczna (mikropłyta), położona w środkowej części Morza Śródziemnego. Obejmuje Półwysep Apeniński i Morze Adriatyckie. Położona między płytą eurazjatycką na północy i wschodzie, a płytą afrykańską na południu i południowym zachodzie. Jej północno-wschodnia część (pod Adriatykiem) zbudowana jest ze skorupy oceanicznej a część południowo-zachodnia (pod Półwyspem Apenińskim) ze skorupy kontynentalnej. Zdaniem większości autorów jest częścią płyty eurazjatyckiej. Niektórzy uważają ją za odłączony fragment płyty afrykańskiej. (pl)
- 亚得里亚板块是一个小，主要是从非洲板块上沿一个大转形断层在白垩纪脱落下来的。亚得里亚板块北部在阿尔卑斯造山运动期间变形，亚得里亚板块与欧亚板块发生陆-陆碰撞。 亚得里亚板块仍独立于欧亚板块向北偏东方向运动，带少量逆时针旋转。分隔两者的断层区是途经阿尔卑斯山的环亚得里亚海缝合带。研究发现，欧亚陆壳不仅在变形，还在某些区域侵入亚得里亚板块下方，这是板块构造学中一个不寻常的情况。非洲板块的洋壳也潜没到意大利半岛西岸和南岸外的亚得里亚板块下，创造出从海床抬升出来并延伸到陆地上、包含各种碎片的后滨阶地。这潜没还造出了南意大利的诸多火山。 意大利半岛东部、斯洛文尼亚、克罗地亚、马耳他和亚得里亚海沿岸位于亚得里亚板块上。中生代沉积岩主要形成石灰岩，形成南石灰岩山脉。 (zh)
- Jaderská nebo Apulská deska je malá tektonická deska tvořená převážně kontinentální zemskou kůrou, která se oddělila od Africké desky, resp. Gondwany podél velkého transformního zlomu během křídy. Označení jaderská deska se běžně používá pro její severní část, která byla deformovaná během alpinské orogeneze, v jejímž průběhu narazila na Eurasijskou desku. Suturou po této srážce je , která tvoří osu Alp. Apulská deska se dodnes pohybuje vůči Euroasijské desce poměrně nezávisle. (cs)
- The Adriatic or Apulian Plate is a small tectonic plate carrying primarily continental crust that broke away from the African Plate along a large transform fault in the Cretaceous period. The name Adriatic Plate is usually used when referring to the northern part of the plate. This part of the plate was deformed during the Alpine orogeny, when the Adriatic/Apulian Plate collided with the Eurasian Plate. (en)
- Als Adriatische Platte (auch: Apulische Platte, Adriasporn und Adriatischer Indenter) wird in der Plattentektonik ein Kontinent (im geologischen Sinn) bezeichnet, dessen Kollision mit dem Kontinent Eurasien zur Bildung von Alpen, Apennin und Dinariden geführt hat. Aufgrund der lang dauernden Subduktion unter die Eurasische Platte, sie begann 100 – 120 Ma vor Heute, ist ein Großteil des ehemaligen tatsächlichen Kontinents „Groß Adria“ (engl. „Greater Adria“) bis 1500 km tief im Oberen Mantel unter die Erdkruste subduziert worden. Seine Ränder sind durch die Konvergenz mit der Eurasischen Platte stark deformiert. Auch für Geologen war der „Kontinent Adria“ durch die starken Überschiebungen, Brüche und Biegungen bis vor wenigen Jahren noch nicht völlig eindeutig. Sie ist ein Teil des komplizi (de)
- La placa Adriática o placa de Apulia es una de las más pequeñas placas tectónicas en que se divide la litosfera de la Tierra y que se asocia con la placa Euroasiática. Comprende el norte del mar Jónico, el mar Adriático, el norte y el este de la península italiana, los Alpes meridionales y orientales. El nombre se utiliza generalmente en referencia al sector norte, deformado durante la orogenia alpina. La placa Adriática se desplaza, de forma independiente de la placa Euroasiática, en dirección NNE, con un pequeño componente de rotación en sentido antihorario. (es)
- La placca adriatica o placca Apula è una placca litosferica minore, parte della placca euroasiatica indeformata. Comprende il mar Ionio settentrionale, il mare Adriatico, il settore settentrionale ed orientale della penisola italiana, le Alpi meridionali e orientali. Il nome è di solito adoperato riferendosi al settore settentrionale, deformato durante l'orogenesi alpina. Si ritiene che la placca adriatica si stia tuttora muovendo in modo indipendente dalla placca euroasiatica in direzione NNE, con una piccola componente di rotazione antioraria. (it)
- La plaque adriatique, plaque apulienne ou plaque italo-adriatique est une micro-plaque tectonique de la lithosphère de la planète Terre. Elle est généralement associée à la plaque africaine. Elle couvre l'est et le nord de l'Italie, l'est et le sud des Alpes, la mer Adriatique et le nord de la mer Ionienne. La plaque adriatique est en contact avec les plaques eurasiatique, africaine et de la mer Égée. Ses frontières avec les autres plaques sont formées de subduction (nord de la mer Ionienne) et de zones de collision continentale et de failles (Apennins, Alpes, Alpes dinariques). (fr)
- De Adriatische of Apulische plaat is een tektonische plaat die aan het eind van het Mesozoïcum, in het Krijt, afgebroken is van het supercontinent Pangaea. Met de term Adriatische plaat wordt meestal alleen het noordelijke deel van de Apulische plaat bedoeld. Dit deel van de plaat is gedeformeerd tijdens de Alpiene plooiing, waarbij de Adriatische/Apulische plaat botste met de Euraziatische plaat. De breuklijn die daarbij is ontstaan vormt de grens tussen de Centrale en Zuidelijke Alpen, dit wordt ook wel de Periadriatische lijn genoemd. (nl)
- Адриатическая плита, Апулийская плита — маленькая тектоническая микроплита, которая откололась от Африканской плиты трансформным разломом в меловом периоде. Имеет континентальную кору. Северная часть плиты испытала деформации во времена Альпийской складчатости во время коллизии с Евразийской плитой. Обычно рассматривается в составе Евразийской плиты. Восток Апеннинского полуострова и Адриатическое море является частью Адриатической плиты. Мезозойские отложения привнесены плитой, состоят из известняка и образуют Южные Известняковые Альпы. (ru)
- Adriatiska plattan, även kallad Apuliska plattan, är en liten litosfärplatta, en så kallad mikrokontinentalplatta, J-formad med en nordlig del under Adriatiska havet och Poslätten, och en sydlig del som i Medelhavet är svängd åt väster och går under Siciliens sydkust. Det förekommer att endast den norra delen kallas för Adriatiska plattan, som en del av den Apuliska plattan, men i den här artikeln behandlas de som synonymer. (sv)
- A placa do Adriático, placa Adriática ou placa Apúlia é uma pequena placa tectônica que movimenta majoritariamente a crusta continental que se separou da placa africana ao longo da falha de transformação no período Cretáceo. A crusta oceânica da placa Africana também está submergindo sob a placa do Adriático ao longo das costas oeste e sul da Península Itálica, criando uma faixa de detritos variados que sobe do fundo do mar e continua em terra firme. Esta subducção também é responsável pelas vulcânicas do sul da Itália. (pt)
- Адріатична плита, Апулійська плита — маленька тектонічна плита, що відкололась від Африканської плити трансформаційним розломом в крейдовому періоді. Має континентальну кору. Північна частина плити зазнала деформації за часів Альпійської складчастості, коли Адріатична плита зазнала колізію із Євразійською плитою. Зазвичай розглядається у складі Євразійської плити. Схід Апеннінського півострова і Адріатичне море є частиною Адріатичної плити. Мезозойські відкладення привнесені плитою, складаються з вапняку і утворюють Південні Вапнякові Альпи. (uk)
|
