Россия оммавий ахборот воситалари

Телевидение, журнал ва газеталар реклама, обуна ва бошқа сотиш билан боғлиқ даромадларга боғлиқ бўлган давлат ва тижорат корпорациялари томонидан бошқарилади. Россия Конституцияси сўз эркинлигини кафолатлаган бўлса ҳам, матбуот ҳукумат сензураси ҳамда ўз-ўзини сензура билан оғриган.

Останкино минораси

Россияда 83 мингдан зиёд 102 тилда ахборот тарқатувчи фаол шу билан бирга расмий рўйхатдан ўтган оммавий ахборот воситалари мавжуд. ОАВнинг умумий сонининг тақсимоти қуйидагича: журналлар – 37%, газеталар – 28%, онлайн ОАВ – 11%, ТВ – 10%, радио – 7% ва ахборот агентликлари – 2%. ОАВнинг учдан икки қисмини ташкил этувчи босма ОАВ устунлик қилади[1][2]. ОАВ трансляция қилиш учун лицензия олишлари зарур. Оммавий ахборот воситаларининг умумий сонининг 63 фоизи Россия бўйлаб маълумот тарқатиши мумкин, 35 фоизи чет элда ва 15 фоизи МДҲ минтақасида[1].

“Чегара билмас мухбирлар” ташкилоти ҳар йили мамлакатларнинг матбуот эркинлиги ҳолатига баҳоси асосида рейтингини тузади ва э’лон қилади. 2016-йилда Россия 179 мамлакат ичида 148-ўринни эгаллади, асосан Владимир Путиннинг қайтиши туфайли бу ўтган йилгидан 6 поғона паст[3]. Фреэдом Ҳоусе шунга ўхшаш рейтингни тузди ва Россияни 2013-йилда матбуот эркинлиги бўйича Судан ва Эфиопия даражасида 197 мамлакат ичида 176-ўринга олиб чиқди[4]. Журналистларни ҳимоя қилиш қўмитасининг таъкидлашича, Россия 1992-йилдан бери ўлдирилган журналистлар сони бўйича 10-ўринни эгаллаган, улардан 26 таси 2000-йил бошидан бери, шу жумладан, “Новая газета”нинг тўрт нафари ҳам булар қаторида[5]. Шунингдек, у Россияни тўлиқ жазосиз ўлдирилган журналистлар бўйича дунё бўйича 9-ўринга қўйди[6].

2014-йилнинг декабр ойида Россия тергов сайти ўртасидаги яқин алоқаларни кўрсатувчи Шалтай Болтай хакерлар гуруҳи томонидан сиздирилган электрон хатларни эълон қилди. Владимир Путин маъмурияти аъзоси ҳамда россиялик журналистлар, уларнинг баъзилари ўз номлари билан Кремлдан чиққан мақолаларни чоп этган[7].

Қонунчилик базаси

edit
 
Останкино техник маркази

Россия Конституцияси сўз ва матбуот эркинлигини ҳимоя қилади. Аммо чекловчи қонунчилик ҳамда сиёсийлашган суд тизими мустақил журналистларнинг Россияда ишлашини қийинлаштирди[8][9].

ОАВ тўғрисидаги Россия қонунларига 1991-йилда “ОАВ тўғрисида”ги қонун, 2003-йилда қабул қилинган “Алоқа тўғрисида”ги қонун ва 2006-йилда қабул қилинган “Ахборот, ахборот технологиялари ва ахборотни ҳимоя қилиш тўғрисида”ги қонунлар киради. Улар бир неча бор ўзгартирилган. Бошқа федерал қонунлар оммавий ахборот воситаларида давлат ҳокимияти ва сиёсий партияларини ёритиш, сайлов кампаниялари ҳамда миллий хавфсизликка оид чекловлар каби муайян масалаларни тартибга солади.

Россия қонунчилигида экстремизмнинг кенг таърифи ҳамда унинг ҳукумат танқидчиларининг овозини ўчириш учун ишлатилиши журналистлар ўртасида таъқиблардан қочиш мақсадида сензурани кучайтирди[8]. 2000-йилларнинг охирида “ОАВ тўғрисида”ги қонунга киритилган ўзгартиришлар “экстремизм, терроризм, зўравонлик ва порнография”нинг тарқалишини, шунингдек, терроризмга қарши операцияларни ёритишни чеклади. Лекин 2006-йилда қабул қилинган “Терроризмга қарши кураш тўғрисида”ги Федерал қонун[10] ва 2006-йилги “Экстремистик фаолиятга қарши курашиш тўғрисида”ги қонун[11] Экстремистик материалларнинг федерал рўйхати билан бирга маҳаллий ва халқаро кузатувчиларни ташвишга солди[12][13]. Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Инсон ҳуқуқлари бўйича қўмитаси “терроризм” ёки “террористик фаолият” тушунчаларининг аниқ таърифи, аксилтеррор операциясида инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ёки аксилтеррор тузумининг ўзини тушунтириши керак бўлган ҳар қандай талабнинг йўқлигини ёки ҳукуматнинг мажбуриятлари бўйича ҳар қандай ҳуқуқий норманинг йўқлигини танқид қилди[12]. Россия қонунчилигида экстремизмнинг кенг таърифи ва унинг ҳукумат танқидчиларининг овозини ўчиришда қўлланиши таъқибларнинг олдини олиш учун журналистлар ўртасида ўз-ўзини сензура қилишни кучайтирди[8].

2009-йилнинг май ойида қабул қилинган “Парламент партияларининг ўз фаолиятини миллий давлат теле ва радиоканалларида ёритишда тенг ҳуқуқлилиги кафолатлари тўғрисида”ги Федерал қонун ҳар бир Парламент партияси давлатга тегишли бўлган миллий теле ва радиоканалларда тенг улушдан фойдаланиши кераклигини кафолатлайди. Парламент партияларини кўриш бўйича таҳририят сиёсатининг мустақиллиги, шунингдек, фуқароларнинг партиялар фаолияти тўғрисида ҳар томонлама шу билан бирга холис хабардор бўлиш ҳуқуқи Қонунда белгилаб қўйилган. Ушбу Қонуннинг тўғри бажарилишини назорат қилиш 2009-йилнинг сентябр ойидан бошлаб Россия Марказий сайлов комиссияси томонидан парламент партиялари иштирокчилари билан амалга оширилади[14].

2009-йилнинг бошида амалга ошириладиган янги қонун Россиядаги коррупсияни тергов қилаётган журналистларни ҳимоя қилиш имконини беради. Янги қонунчиликка кўра, улар суд гувоҳлари каби махсус ҳимояга мурожаат қилишлари мумкин бўлади[15].

2014-йилда иккита янги қонун интернет устидан давлат назоратини кенгайтирди. 398-сонли Федерал қонунга (2014-йил феврал) кўра, бош прокурор оммавий тартибсизликлар, „экстремистик“ ҳаракатлар ва ноқонуний йиғилишларнинг олдини олиш учун судларни четлаб ўтиши ва федерал тартибга солувчи Роскомнадзор агентлигидан веб-сайтларни бевосита блокировка қилиш учун фойдаланиши мумкин. Қонуннинг биринчи йилида Роскомнадзор 85 дан зиёд веб-сайтларни, жумладан, Алексей Навалнийнинг "Эхо Москви" веб-сайтидаги блогини (у ўчириб ташлаган), шунингдек, Грани.ру янгиликлар сайти, мухолифат фаоли Гарри Каспаровнинг сайти, "Ежедневний журнал" онлайн журналини блоклади. 2014-йилнинг июл ойида онлайн экстремизм қонуни Сибир автономияси учун маршнинг олдини олиш учун ишлатилган[8].

„Блоггерлар қонуни“ №. 97-сонли (2014-йил май) кунига 3000 дан кўп ташриф буюрадиган ҳар қандай веб-сайт Роскомнадзорда ОАВси сифатида рўйхатдан ўтишни талаб қилди, шахсий блоглар ва бошқа веб-сайтлар йирик нашрлар учун кўзда тутилган чекловларга, жумладан, аноним муаллифлик ва одобсизликка, шунингдек, қонуний тақиқларга дучор бўлди. 2014-йил июл ойида қабул қилинган кейинги қонунга биноан, ижтимоий тармоқлар ўз ма’лумотларини расмийлар томонидан очиқ бўлиши учун Россияда сақлаши шарт.

Журналистларнинг ҳолати ва ўзини ўзи бошқариш

edit

Россия Журналистлари Конгресси 1994-йилда Касбий ахлоқ кодексини қабул қилди. Шунга қарамай, у асосан "ўлик хат" бўлиб қолди. Кўплаб ОАВ ходимлари томонидан деярли қўлланилмади. “ОАВ тўғрисида”ги қонуннинг моддасида ҳам журналистларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари белгилаб берилган.

Оммавий ахборот воситалари

edit
 
Россиянинг собиқ президенти Дмитрий Медведев Руссиа Тодай телеканалининг Вашингтон студиясида Маргарита Симонян билан

Россия радио ва телевидениени жорий қилган биринчи давлатлардан бири. Совет даврида каналлар кам бўлган бўлса, охирги 20 йил ичида кўплаб янги давлат ҳамда хусусий радиостансиялар ва телеканаллар пайдо бўла бошлади. Россияда ОАВ 2000-йилларда ривожланишда давом этди, сабаби даврий нашрлар, радиоэшиттириш компаниялари ҳамда электрон ОАВ сони 1997-йилдан 2006-йилгача икки баравардан кўпроқ ошди[16]. 2005-йилда давлатга қарашли инглиз тилидаги Руссиа Тодай телеканали эфирга узатила бошлади. Унинг арабча версияси Россия Ал-Яум 2007-йилда ишга туширилди.

Давлат органлари томонидан рекламанинг тақсимланиши контентга таъсир қилишнинг муҳим воситаси бўлиб, давлатга тегишли бўлган босмахона, тарқатиш шу билан бир қаторда узатиш об'эктларидан фойдаланиш имкониятидир. Хусусий бизнес суб'эктлари мустақил савдо нуқталарида реклама қилишдан ўзини тияди. 2015-йилдан бошлаб абонент тўлови бўлган сунъий йўлдош, кабел каналларида реклама кўрсатиш тақиқланади, бу эса “Дозҳд” ва бошқа хорижий контент провайдерларининг молиявий барқарорлигига тўсқинлик қилади[8].

2009-йилда Чегара билмас мухбирлар ташкилотининг 2009-йилги ҳисоботига кўра, „Россия минтақаларидаги ОАВнинг ҳозирги ҳолати умид ва хавотир учун асосдир“. Ҳудудий босма ОАВ ахборот ресурси сифатида мустаҳкам ўрнини сақлаб қола олди. Бироқ, кўпчилик ноширлар ўз бизнесларини хавф остига қўймаслик учун сиёсий мавзулардан қочишади. Вазият радиода ҳам худди шундай бўлиб, журналист Интернет-форум ташкил қилган бўлиб, унда радиожурналистлар ўзларининг қаттиқ форматланган радиостансиялари эшиттиришдан бош тортгани ҳақидаги хабарларни чоп этишлари мумкин[17].

Ахборот агентликлари

edit

2018-йил ҳолатига кўра, Россиядаги учта асосий ахборот агентлиги ТАСС, РИА Новости ва Интерфакс эди.

  • ТАСС 1904-йилда ташкил этилган, федерал, давлатга қарашли ахборот агентлиги бўлиб, бутун Совет даврида ТАСС сифатида ишлаган. У 500 дан ортиқ мухбирларга эга ва кунига 350-650 та мақоладан иборат олти тилда эшиттиришлар олиб боради. 2010-йилда у дунёдаги энг йирик тўртта ахборот агентлигидан бири эди (Реутерс, АП ва АФП билан). У Россиядаги энг катта фото архивга эга.
  • “РИА Новости” яна бир давлат ахборот агентлиги бўлиб, 1941-йилда Совет Ахборот бюроси сифатида ташкил этилган ва 1991-йилда Россия ахборот агентлигига (РИА) айланган ва дунёнинг 40 та давлатидаги мухбирлари билан 14 тилда эфирга узатилган.[18]
  • Интерфакс хусусий ахборот агентлиги бўлиб, 1989-йилда ташкил этилган, Шарқий Европа ва Осиё бўйлаб 30 дан ортиқ агентликларга эга бўлган Интерфакс ахборот хизматлари гуруҳи таркибига киради. Бу Совет Иттифоқидаги биринчи нодавлат ахборот канали бўлиб, 1993-йилда Россиянинг иқтисодиётга ихтисослашган биринчи ахборот агентлиги Интерфакс-АФИга асос солган.[18]

Бошқа ахборот агентликлари қаторига Россия сегодня, РЕГНУМ ахборот агентлиги, Россия ҳуқуқий ва суд ахборот агентлиги ҳамда Росбалт киради. Умуман ҳисоблаб кўрилганда, Россия Федерациясида 400 дан зиёд ахборот агентликлари бор.

Чоп этиш воситалари

edit

2005-йилда ЮНЕСКО томонидан эълон қилинган статистик ��аълумотларга кўра, дунёдаги энг кўп газета журналистлари Россияда (102,300), Хитойда (82,849) ва АҚШда (54,134) бор.[19] 2008-йил ҳолатига кўра, Россияда 400 дан зиёд кундалик газеталар мавжуд бўлиб, улар кўплаб соҳаларни қамраб олади шу билан биргаликда турли истиқболларни таклиф қилади. [20] Россиядаги газеталарнинг умумий сони 8978 та бўлиб, уларнинг йиллик умумий тиражи 8,2 миллиард нусхани ташкил қилади. Шунингдек, йиллик умумий тиражи 1,6 миллиард нусхани ташкил этувчи 6698 та журнал ва даврий нашрлар мавжуд. [21]

Телевидениедан кейин газеталар Россияда иккинчи энг машҳур ОАВдир. Маҳаллий газеталар миллий газеталардан кўра кўпроқ машҳур бўлиб, россияликларнинг 27 фоизи мунтазам равишда маҳаллий газеталарга мурожаат қилади ва 40 фоизи уларни вақти-вақти билан ўқийди. Миллий газеталар учун тегишли кўрсаткичлар мос равишда 18% ва 38% ни ташкил қилади.[22]

2008-йил ҳолатига кўра, Россия ҳукуматига яқин компаниялар, мисол учун, Газпром, бир нечта нуфузли газеталарни сотиб олишди; лекин миллий матбуот бозори ўз истеъмолчиларига мамлакатнинг етакчи телеканалларида ўша истеъмолчилар кўриши мумкин бўлгандан кўра кўпроқ турли хил кўринишларни таклиф қилмоқда.[23] Чет эллик эгалари бўлган йирик рус газеталари орасида Руперт Мердокнинг Неwс Cорп компаниясига тегишли " Ведомости " ва СмартМоней киради.[24] Бир қатор Америка нашрларида (масалан, ГҚ) русча версиялари мавжуд. 2014-йил октабрдаги қонун 2017-йилга келиб Россия оммавий ахборот воситаларида хорижий эгалик қилишнинг максимал квотаси 20% билан чекланди. Бу Ведомости ва Форбес Россия каби мустақил нашрларга таъсир қилади.[8]

Миллий тираж хизмати агентлиги маълумотларига кўра, энг оммабоп газета " Аргументй и фактй " бўлиб, 2,9 миллион тиражга эга. Ундан кейинги ўринларда “ Ҳафталик ҳаёт” (1,9 миллион), “ТВ Гуиде” (1,2 миллион) ва “ Перм вилоятиИзвестия ” (1 миллион) нашрлари жойлашган.[25] Бироқ, Россия газеталарининг ярмига яқини агентлик рўйхатидан ўтган. [20] Россиядаги баъзи етакчи газеталар таблоидлар, жумладан, Жизн . Энг муҳим бизнес газеталари - „Ведомости“ ва нуфузли "Коммерсант" . Кўпгина газеталар мухолифатга мойил, масалан, танқидий "Независимая газета" ва ўзининг журналистик тадқиқоти билан машҳур „Новая газета“. [20][26] Инглиз тилидаги асосий газеталар Москва Таймс ва Петербург Таймс эди. Энг кўп тиражли ўнта рус газетасининг олтитаси Москвада, қолган тўрттаси бошқа шаҳар ва вилоятларда жойлашган.[25]

Асосий газеталар

edit
  • Известия - энг қадимги машҳур кундалик
  • Российская газета - ҳукуматга тегишли кундалик
  • Комсомолская правда - оммавий тираж, ҳар куни чапга мойил
  • Труд - ҳар куни чапга мойил
  • Аргументй и Фактй - машҳур ҳафталик
  • Крестянка - машҳур ҳафталик
  • Коммерсант - кундалик, янгиликлар ва бизнесга йўналтирилган
  • Московский комсомолец - машҳур кундалик
  • "Независимая газета" - ҳар куни хусусий мулкчилик тарафдори
  • Новая газета“ - мухолифат тарафдори бўлган, ўзининг журналистик тадқиқотлари билан танилган
  • Ведомости - кундалик молиявий ва таҳлилий газета
  • РБC Даилй - кундалик молиявий ва таҳлилий газета
  • "Совецкий спорт" - ҳар куни (якшанбадан ташқари) спорт газетаси
  • Неw Тимес - ҳафталик мустақил газета
  • Вокруг света - ойлик илмий-оммабоп журнал
  • За Рулем - ойлик автомобил журнали
  • Ауторевиэw - икки ойда бир марта чиқадиган автомобиллар журнали
  • Эксперт - ҳафталик бизнес журнали
  • Россия мухбири - ҳафталик ижтимоий-сиёсий журнал
  • Афиша - икки ойда бир марта ўйин-кулги соҳасидаги шаҳар воқеалари бўйича журнал
  • Знаниэ-Сила - ойлик илмий-оммабоп журнал
  • Огонёк - ҳафталик ижтимоий-сиёсий ва адабий тасвирланган журнал
  • Техника Молодежи - ойлик илмий-оммабоп ва адабий журнал
  • Литературная газета - ҳафталик адабий ва ижтимоий-сиёсий журнал
  • Жизн - ҳафталик таблоид
  • Эхпресс Газета - таблоид
  • Спорт Эхпресс - ҳар куни спорт
  • Правда - Россия Федерацияси Коммунистик партиясининг уч ҳафталик расмий газетаси;

Асосий онлайн газеталар

edit
  • Медуза - умумий манфаатдор онлайн газета
  • Газета.ру - сиёсат ва бизнес онлайн газетаси
  • Лента.ру - умумий манфаатдор онлайн газета
  • ЛифеНеwс - таблоид
  • Московские новости“ - бизнес газетаси
  • Нове Известия“ - умумий манфаатдор онлайн газета
  • Правда.ру - ҳукуматпараст онлайн таблоид (Правда коммунистик газетасига уланмаган)
  • Право.ру - юридик журналистикага ихтисослашган онлайн газета
  • Россия 24 - давлатга қарашли онлайн газета
  • Русский Куриэр - умумий манфаатдор онлайн газета
  • Слон.ру - бизнес онлайн газетаси

Нашриёт

edit

 

Радиоэшиттириш

edit

 

 
Москвадаги Шухов минораси эрта радио ва телеэшиттиришларга хизмат қилган.

2008-йил ҳолатига кўра, Россияда учта асосий умуммиллий радиостансия мавжуд эди: „Россия“ радиоси (қамров: аҳолининг 96,9%), „Маяк“ (92,4%) ва „Юност“ (51,0%). [27] Аксарият радиостанциялар мусиқани эшиттиришга эътибор қаратишган, лекин улар баъзи янгиликлар ва таҳлилларни ҳам таклиф қилишган. Айниқса, бир пайтлар ўзининг сиёсий мустақиллиги билан танилган „Газпром“ томонидан бошқариладиган „Эхо Москва“ мустақил стансияси машҳур бўлган.[28]

Энг машҳур радиостансиялар асосий миллий радиохолдинглар томонидан тарқатилади:[29]

1. ВГТРК (Россия телевидение ва радиоэшиттириш компанияси):

  • Радио России (Радио Россия) — миллий тармоқ.
  • "Маяк" радиоси - давлатга қарашли миллий тармоқ.
  • Вести ФМ — ахборот радиостансияси.
  • "Юност" радиоси - ёшлар станцияси.
  • "Маданият" радиоси - турли жанр ва йўналишдаги мусиқалар, шунингдек, маданий ва ижтимоий мавзулардаги кўрсатувлар.

2. Европа медиа гуруҳи:

  • Эуропа Плус - нодавлат тижорат станцияси.
  • Ретро ФМ — тижорат радиостансияси. 1970-2000 йиллардаги маҳаллий ва хорижий мусиқа.
  • Дорожное радиоси - 80, 90-йилларнинг рус ва хорижий хитлари мусиқаси, шансон, эстрада.
  • Радио 7 — 2000-йилларнинг хитлари ва 1960—1990-йилларнинг классиклари.
  • Студио 21 - ҳип-ҳоп маданиятига бағишланган ёшлар станцияси.
  • Новое радиоси — мусиқа радиоси. Хитлар ва шоулар.

3. ГПМ Радио (Газпром Медиа):

  • АвтоРадио - мусиқа радиоси. Кўпинча маҳаллий хитлар ва 1980-2000 йиллардаги хорижий хитлар камроқ.
  • Ҳумор ФМ — комедия дастурлари ва эстрада мусиқаси.
  • НРЖ - кенг тарқалган франсуз бренди НРЖ Гроуп радиостансиясининг Россиядаги филиали. Формат: CҲР (Замонавий Ҳит Радио).
  • Романтиcа — ахборот ва мусиқа радиоси.
  • ФМ каби - ёш аудиторияга қаратилган радиостансия. Рус ва хорижий мусиқа.
  • Комедия радиоси - федерал суҳбат радиоси. Формат: CҲР.
  • Релах ФМ — оҳангдор ва тасалли берувчи мусиқа.
  • Децкоэ Радио - болаларга мўлжалланган радиостанция.

4. Россия медиа гуруҳи:

  • Русское радиоси - фақат рус тилида мусиқага эга миллий тармоқ.
  • Радио Максимум - Россия-Америка радиостансияси.
  • Ҳит ФМ — рус ва хорижий хитлар.
  • ДФМ - федерал нотижорат рақс радиостансияси.
  • Монте-Карло радиоси - премиум аудитория учун радио. Жазз, рок ва поп мусиқасининг жаҳон классикалари.

5. Крутой Медиа:

  • Радио Дача — ахборот ва мусиқа радиоси.
  • Тахи ФМ — рус ва хорижий рок мусиқаси.
  • Лове Радио - замонавий рус эстрада ҳитлари ва кўнгилочар дастурлари.
  • Восток ФМ — мусиқа ва ахборот радиостансияси. Шарқ, рус ва хорижий машҳур қўшиқлар аралашмаси.
  • Весна ФМ - рус ва хорижий саҳнанинг олтин классикаси. Замонавий хитлар.
  • Русский Ҳит - маълумот-кўнгилочар радиостанция.

6. Мултимедиа холдинги:

  • Наше радиоси - посцовет рус роки.
  • Роcк ФМ - Москвада жойлашган радиостансия, жаҳон рок классикаларини кузатиб боради.
  • Радио Жазз - жазз услубидаги мусиқа

7. Румедиа:

  • Бусинесс ФМ — янгиликлар ва таҳлилларга эга бизнес радиостансияси.
  • Радио Шоколад - „қопқоқ радио“. Таниқли дунё хитларининг янги овози.

Бошқа таниқли радиостансиялар:

“ РИА Новости ” ахборот агентлиги каби, “Россия Овози” телерадиокомпанияси ҳам 2013-йил 9-декабрдаги президент фармони билан “пулни тежаш мақсадида” расман “Россия Сегодня” янги медиа агентлигига бирлаштирилди.[30]

2014-йил 18-февралда аксиядорлар йиғилишида телеканалнинг узоқ йиллик директори Юрий Федутиновнинг ўрнига “Россия Овози”нинг собиқ раҳбари, Кремлга содиқ бўлган Екатерина Павлова “юқори давлат оммавий ахборот воситаларида кадрлар ўзгаришининг сўнггиси бўлди. Бу аллақачон қаттиқ тартибга солинадиган медиа ландшафти устидан Кремл назоратининг кучайтирилишига ишора қилмоқда", деб ёзди ўша куни давлатга қарашли РИА Новости ахборот агентлиги.[31] Телеканал бош муҳаррири Алексей Венедиктов ва унинг ўринбосари Владимир Варфоломеэв ҳам телерадиокомпания директорлар кенгаши а’золигидан чиқарилди. Телеканал асосчиларидан бири Венедиктов 11-март куни Тwиттер’даги саҳифасида шундай деб ёзган эди: “Газпроммедиа (телевидениэнинг 66 фоиз акциялари эгаси) радио директорлар кенгашини муддатидан олдин ишдан бўшатиш ва мустақил директорларни ўзгартиришга чақирди”.[32]

Телевизион эшиттириш

edit
 
Константин Эрнст, Россиянинг давлат назоратидаги асосий телеканали Биринчи канал, Владимир Путин, телебошловчи Екатерина Андреэва ва телебошловчи Дмитрий Борисов .

Телевидение Россияда энг оммабоп оммавий ахборот воситалари бўлиб, аҳолининг 74 фоизи миллий телеканалларни мунтазам, 59 фоизи эса минтақавий каналларни мунтазам томоша қилади.[22] Жами 330 та телеканал мавжуд. [33] Учта канал умуммиллий тарғиботга эга (Россия ҳудудининг 90% дан ортиғи): Биринчи канал (Биринчи канал), Россия-1 (Россия) ва НТВ. [34] ББC таъкидлаганидек, Биринчи канал ҳам, Россия-1 ҳам ҳукумат томонидан назорат қилинади, давлат назоратидаги энергетика гиганти Газпром эса НТВ телеканалига эгалик қилади.[35] 2005-йилги телевизион рейтингларга кўра, энг оммабоп канал Биринчи канал (22,9%), кейин Россия-1 (22,6%). Сўров иштирокчиларининг маҳаллий телекомпанияси 12,3% рейтинг билан учинчи ўринни эгаллади.[36] Учта миллий телеканал ҳам янгиликлар, ҳам ўйин-кулгиларни тақдим этади, энг оммабоп кўнгилочар каналлар эса СТС (10,3% рейтинг) ва ТНТ (6,7%) ҳисобланади. Энг оммабоп спорт канали " Россия 2 „ (собиқ “Спорт" ; рейтинг 1,8%)[36], энг оммабоп маданият канали эса " Россия К " (собиқ Култура ; рейтинги 2,5%).[37] „Россия К“ ва „Россия 2“ барча рус телеканалларининг қамрови бўйича учинчи ва тўртинчи ўринларни эгаллайди, „Россия К“ телеканали шаҳар аҳолисининг 78,9% ва қишлоқ аҳолисининг 36,2 фоизини, „Россия 2“ эса мос равишда 51,5 ва 15,6 фоизни ташкил этади. [34]

Минтақавий телевидение Россияда нисбатан машҳур бўлиб, ТНС томон��дан 2005-йилги ҳисоботга кўра, минтақавий аудитория асосан минтақавий каналлар томонидан тақдим этилган янгиликлар ва таҳлилларга таянади.[36]

Инглиз тилидаги Руссиа Тодай (РТ) сунъий йўлдош канали 2005-йилда ишга туширилган. У бир нечта тилларда ишлаб чиқаради ва 100 дан зиёд мамлакатларда эшиттиришлар олиб боради. 2014-йилда Спутник деб номланган янги халқаро мултимедиа янгиликлари хизмати ишга туширилди ва аввалги хизматларни бирлаштириб, ўрнини босди.[8]

Ягона мустақил телеканал бўлмиш “Дозҳд” (Ёмғир) 2014-йилда тобора кучайиб бораётган босим остида қолган. Январ ойида тарихий сўров бўйича баҳс-мунозаралардан сўнг, сунъий йўлдош провайдерлари Кремл босими остида канални ўз пакетларидан олиб ташлашни бошладилар. Март ойида бош директор Сочи Олимпиадаси билан боғлиқ коррупция ва инсон ҳуқуқларининг бузилиши ҳақида танқидий ҳисоботлар билан ўз фаолиятини давом эттираётган стансиянинг тўловга лаёқацизлигини эълон қилди.

Мулкчилик тузилиши

edit

Учта асосий каналдан 2 таси кўпчилик давлатга тегишли. Биринчи канал 51% давлатга тегишли, Россия эса 100% Бутунроссия давлат телерадиокомпанияси (ВГТРК) орқали давлатга тегишли. НТВ - бу тижорат канали, аммо у „Газпром“ нинг шо''ба корхонаси бўлган „Газпром -Медиа“ га тегишли, унинг 50,002 фоизи давлатга тегишли. Бу уч канал кўпинча „Ягона Россия“ партияси ва Россия президенти маъмуриятига нисбатан танқидга учраган. Улар “Ягона Россия” ва уларнинг номзодларини номутаносиб ва танқидсиз ёритишда айбланмоқда. Бироқ, қонун талабига кўра, телеканаллар барча мухолифат сайловларига номзодларга катта миқдорда бепул эфир вақтини тақдим этади. 2008-йилги Россия президентлигига сайловлар пайтида тўрт нафар президентликка номзоднинг барчаси бир-бирлари билан баҳслашиш ва ўз фикрларини билдириш учун учта асосий каналда 21 соатлик эфир вақти олди.[38] Профессор Сара Оатес томонидан олиб борилган тадқиқотларга кўра, кўпчилик россияликлар учта миллий телеканалдаги янгиликларни танлаш ва мувозанациз деб ҳисоблашади, аммо буни ўринли деб билишади. Тадқиқот иштирокчилари давлат телевидениесининг роли нотинч пайтларда марказий ҳокимият ва тартибни таъминлашдан иборат бўлиши керак, деб ҳисоблайдилар.[39]

Асосий телеканаллар

edit

Асосий телеканаллар мултиплекслар орқали тарқатилади:

Биринчи мултиплекс:

  1. Биринчи канал — миллий, давлат канали — янгиликлар ва кўнгилочар
  2. Россия 1 — миллий, давлат канали — янгиликлар ва кўнгилочар
  3. Матч ТВ - Бутунроссия федерал спорт канали. Газпром Медиа компаниясига тегишли.
  4. НТВ - миллий 50% давлатга тегишли - янгиликлар ва кўнгилочар
  5. Бешинчи канал - Санкт-Петербургдан трансляция қилувчи федерал канал. Миллий Медиа гуруҳига тегишли.
  6. Россия К - давлат мулки - маданият ва санъат
  7. Карусел - болалар ва ўсмирлар учун федерал канал. ВГТРК холдингига тегишли
  8. „Россия 24“ - давлатга тегишли - янгиликлар канали
  9. ОТР - Бутунроссия федерал телеканали. Россия Федерацияси ҳукуматига тегишли.
  10. Телемарказ - Москва шаҳар ҳукуматига тегишли - янгиликлар ва кўнгилочар

Иккинчи Мултиплекс:

  1. Рен ТВ - кучли минтақавий тармоққа эга бўлган Москвада жойлашган тижорат станцияси
  2. СПАС
  3. СТС - тижорат - кўнгилочар: CТC Медиа
  4. Домашнй - тижорат, кўнгилочар: CТC Медиа
  5. ТВ-3
  6. Жума!
  7. Юлдуз
  8. Мир (дунё)
  9. ТНТ - давлатга тегишли, тижорат
  10. МУЗ-ТВ

Учинчи Мултиплекс (Фақат Москва ва Москва вилояти, Қрим Республикаси, Севастопол ҳудудида эфирга узатилади):

  1. Москва 24
  2. 360
  3. Ювелирочка (заргар)
  4. Дисней канали
  5. Энг яхши дўкон ТВ
  6. Че
  7. Дўкон ва кўрсатиш
  8. Супер
  9. ЛЕОМАХ 24
  10. СТС Севги

Бошқа таниқли каналлар:

  • Звезда - миллий, Россия Мудофаа вазирлигига тегишли
  • Сиз
  • Виста кашфиёт
  • РУ. телевизор
  • Спике
  • ТВ 1000 Русское Кино
  • 2х2
  • Менинг сайёрам
  • Мулт
  • Кинокомедия

Халқаро телеканаллар:

  • Руссиа Тодай — давлат томонидан молиялаштириладиган, инглиз тилидаги халқаро янгиликлар канали
  • РТ Интернатионал
  • РТ Эспанёл
  • РТ арабча
  • РТ ҳужжатли филми
  • РТР Планет
  • ТВКИ
  • Биринчи канал. Интернет

Кино

edit

1917-йилдан кейинги даврда рус ва кейинроқ совет киноси ихтиролар ўчоғи бўлди, натижада Сергей Эйзенштейннинг “Потемкин жанговар кемаси” каби жаҳонга машҳур филмлар яратилди.[40] Эйзенштейн кинорежиссёр ва назариётчи Лев Кулешовнинг шогирди бўлиб, у дунёдаги биринчи кино мактаби - Бутуниттифоқ кинематография институтида совет кино монтаж назариясини ишлаб чиқди. Дзига Вертовнинг кино-глаз („филм-кўз“) назарияси - камера, инсон кўзи каби, ҳақиқий ҳаётни ўрганиш учун энг яхши қўлланади - ҳужжатли филмлар ва кино реализмининг ривожланишига катта таъсир кўрсатди. Социалистик реализмнинг кейинги давлат сиёсати ижодкорликни бироз чеклади; аммо, бу услубдаги кўплаб совет филмлари бадиий жиҳатдан муваффақиятли бўлди, жумладан, „Чапаев“, " Турналар учмоқда" ҳамда "Аскар балладаси".[40]

1960—1970-йилларда совет киносида бадиий услубларнинг хилма-хиллиги кузатилди. Элдар Рязанов ва Леонид Гайдайнинг ўша даврдаги комедиялари жуда машҳур бўлиб, кўплаб қизиқарли иборалар бугунги кунда ҳам қўлланилмоқда. 1961—1968-йилларда Сергей Бондарчук Лев Толстойнинг " Уруш ва тинчлик " достонига мослаштирилган " Оскар " мукофотига сазовор бўлган режиссёр бўлиб, Совет Иттифоқидаги энг қиммат филм бўлган.[41] 1969-йилда Владимир Мотилнинг „Саҳронинг оқ қуёши“ филми чиқди, бу остерн жанридаги жуда машҳур филм; филм анъанавий тарзда космонавтлар томонидан космосга саёҳат қилишдан олдин томоша қилинади.[42]

Рус анимацияси охирги Россия империяси даврига бориб тақалади. Совет даврида “Союзмултфилм” киностудияси энг йирик анимация продюсери эди. Совет аниматорлари Иван Иванов-Вано, Фёдор Хитрук ва Александр Татарский каби таниқли режиссёрлар билан турли хил кашшоф техника ва эстетик услубларни ишлаб чиқдилар. Кўп совет мултфилм қаҳрамонлари, масалан, русча услубдаги Винни-Пуҳ, ёқимли кичкина Чебурашка, Ну, Погоди шаҳридан бўри ва қуён!, Россия ва унинг атрофидаги кўплаб мамлакатларда рамзий тасвирлар.

1980-йилларнинг охири ва 1990-йиллар рус киноси ва анимациясидаги инқироз даври эди. Гарчи рус киноижодкорлари ўз фикрларини эркин ифода этиш имкониятига эга бўлишса-да, давлат субсидиялари кескин камайди, натижада филмлар камроқ ишлаб чиқарилди. 21-асрнинг дастлабки йиллари иқтисодий тикланиш туфайли томошабинлар сони ортди ва саноатга кейинги фаровонлик олиб келди. Ишлаб чиқариш даражаси аллақачон Британия ва Германиядагидан юқори.[43] 2007-йилда Россиянинг умумий касса даромади 565 долларни ташкил этди, миллионни ташкил этди, бу ўтган йилга нисбатан 37%га кўп.[44] 2002-йилда " Россия кемаси " бир марталик суратга олинган биринчи бадиий филм бўлди. Совет анимацияси анъаналари яқинда Александр Петров каби режиссёрлар ва Мелница Аниматион каби студиялар томонидан ишлаб чиқилган.

Москвада ҳар йили Москва халқаро кинофестивали бўлиб ўтади.

„Россия“ давлат телеканали биринчи бўлиб ўзимизда кино ишлаб чиқаришга (хусусан телесериаллар) киришди.

Телекоммуникация

edit
 
Москвадаги ИнфоCом-2004 телеком ко'ргазмаси

Россияда телекоммуникация тизими 1980-йиллардан бери сезиларли ўзгаришларга дуч келди, натижада минглаб компаниялар бугунги кунда алоқа хизматларини таклиф қилиш учун лицензияга эга. СССР Президенти томонидан 1990-йилда имзоланган фармон билан радиоэшиттиришни либераллаштиришга асос солинди. Телекоммуникациялар асосан „Алоқа тўғрисида“ Федерал қонун ва „Оммавий ахборот воситалари тўғрисида“ Федерал қонун орқали тартибга солинади.

Совет давридаги РСФСР Алоқа вазирлиги 1990-йиллар давомида Алоқа ва ахборотлаштириш вазирлигига айлантирилди ҳамда 2004-йилда Ахборот технологиялари ва коммуникациялари вазирлиги (Мининформсвязи), 2008-йилдан эса Алоқа ва оммавий ахборот воситалари вазирлиги деб номланди.

Россияга замонавий оптик толали кабел, коаксиял кабел, микротўлқинли радиореле ва маҳаллий сунъий йўлдош тизими тармоқлари билан боғланган кенг қамровли автомат телефон стансиялари тизими хизмат кўрсатади; уяли телефон хизмати кенг тарқалган бўлиб, тез сур'атлар билан кенгайиб бормоқда ва хорижий мамлакатларга роуминг хизматини ўз ичига олади. Фибер то х инфратузилмаси сўнгги йилларда, асосан, Соутҳерн Телеcом Cомпанй, СибирТелеcом, ЭР Телеcом ва Голден Телеcом каби минтақавий ўйинчилар томонидан тез кенгайтирилди. Биргаликда ушбу ўйинчилар минтақавий ҳудудларда кенг полосали толали уланишнинг сезиларли таъсирига эга ва операторларга тезроқ кириш ҳамда тўпламли хизматларга бўлган истеъмолчилар талабидан фойдаланиш имконини беради.

Россиядаги асосий уяли алоқа операторлари қаторига ВимпелCом (Билайн) (бозорнинг 25,6%и), МегаФон (23%) ва МТС (34,2%) киради. Бошқа операторлар орасида Теле2, Уралсвязинформ, Сибиртелеcом, СМАРТС ва бошқалар мавжуд. 2005-йилдаги 32% га нисбатан 2009-йилда мобил телефонларнинг кириб бориши 78% ни ташкил этди (Москвада 90%).

Интернет

edit
 
2009-йил Рунет мукофотини топшириш маросимида Рунет логотипи

Россияда Интернетга кириш корхоналар ва уй фойдаланувчилари учун турли шаклларда мавжуд, жумладан диал-уп, кабел, ДСЛ, ФТТҲ, мобил, симсиз ва сунъий йўлдош. 2011-йил сентабр ойида Россия Европа бозорида энг кўп ноёб ташриф буюрувчилар сони бўйича Германияни ортда қолдирди.[45] 2013-йил март ойида ўтказилган сўровда рус тили интернетда энг кўп қўлланадиган иккинчи тилга айлангани аниқланди.[46]

Россияда Интернет баъзан Рунет деб ҳам аталади, гарчи бу атама асосан рус тилидаги Интернетга тегишли.

2009-йилда Интернетга кириш даражаси 35% га этди - асосан шаҳарларда 18-24 ёшли ёшлар. Россияликларнинг 15%и ҳар куни Интернетдан фойдаланса, 54%и ундан фойдаланмаган. Интернет фойдаланувчиларининг 49% Москвада бўлган - бу ерда, Санкт-Петербургда бўлгани каби, уланишлар тезроқ ва арзонроқ. Асосий шаҳарларда тўпланган бўлса-да, пенетрация даражаси 2014-йилда 71% га этди.[8]

Руслар ижтимоий тармоқларнинг кучли фойдаланувчилари бўлиб, улардан Одноклассники.ру (25-35 ёшлиларнинг 75 фоизи фойдаланади). 2009-йилда руслар) ва ВКонтакте энг машҳурлари. ЛивеЖоурнал ҳам узоқ вақтдан бери машҳур бўлиб келган.

Бир қатор рус интернет-ресурслари жаҳон матбуотининг русча таржималарини мунтазам равишда тақдим этади: ИноСми, ИноФорум, СМИ2 ва Переводика.

ОАВ ташкилотлари

edit

Медиа агентликлари

edit

Россиядаги оммавий ахборот воситалари расмийлар томонидан тобора кучайиб бораётган босимларга дуч келмоқда. 2012-йилда қабул қилинган “хорижий агентлар тўғрисида”ги қонунга кўра, чет элдан маблағ оладиган ва “сиёсий фаолият” билан шуғулланувчи ННТлар Адлия вазирлигида “чет эл агенти” сифатида рўйхатдан ўтишлари шарт эди. Нодавлат нотижорат ташкилотларини рўйхатдан ўтишга мажбурлаш бўйича узоқ давом этадиган суд мунозараларининг олдини олиш учун қонунга 2014-йилда вазирлик ташкилотларни уларнинг розилигисиз рўйхатдан ўтказишга рухсат берувчи ўзгартириш киритилди. 2014-йил ноябр ойида иккита оммавий ахборот воситаларини қўллаб-қувватловчи ташкилот рўйхатга киритилди[8]

Касаба уюшмалари

edit

Россия Журналистлар уюшмаси 84 та минтақавий касаба уюшмалари ва 40 дан ортиқ уюшмалар, гилдиялар ва жамоаларни бирлаштирган Россиядаги энг йирик оммавий ахборот воситалари ходимлари ташкилотидир. Халқаро Журналистлар Федерацияси аъзоси.

МедиаСоюз нотижорат ташкилот сифатида 2001-йилда ташкил этилган бўлиб, сўз эркинлиги ва журналистларнинг ижтимоий ҳимоясини таъминлашга интилади. МедиаСоюз бир қанча журналистик ассоциацияларни, жумладан, сиёсий журналистика, иқтисодий журналистика, экологик журналистика, интернет журналистика ва бошқаларни бирлаштирган.

Матбуот ноширлари гилдияси Россияда нашриёт бизнесини ривожлантириш учун 370 та компанияни бирлаштиради. Телерадиокомпаниялар миллий ассоциацияси телерадиокомпанияларни йиғади.

Бир қанча кичик оммавий ахборот воситалари тематик оммавий ахборот воситалари ва ишчиларни, масалан, Аграр журналистлар уюшмасини тўплайди.

Назорат қилувчи органлар

edit

2008-йилда Телекоммуникациялар ва оммавий коммуникациялар вазирлиги ташкил этилди ва унга тўртта бўйсунувчи федерал агентлик (Матбуот ва оммавий коммуникациялар бўйича федерал агентлик; ИТ бўйича федерал агентлик; алоқа ва федерал назорат федерал агентлиги) билан келишилган ҳолда оммавий ахборот воситалари, алоқа ва ИТ фаолиятини тартибга солиш вазифаси юкланди. Алоқа соҳасида хизмат; ИТ ва оммавий коммуникациялар).

Цензура ва оммавий ахборот воситалари эркинлиги

edit

Россияда матбуот эркинлиги оммавий ахборот воситаларининг мустақил сиёсат олиб бориш қобилиятини ҳам, журналистларнинг ахборот манбаларига кириш ҳамда ташқи босимсиз ишлаш қобилиятини ҳам ўз ичига олади.

Замонавий матбуот эркинлиги билан боғлиқ вазиятнинг турли жиҳатлари кўплаб халқаро ташкилотлар томонидан танқид қилинмоқда. Сиёсий таъсирларга катта эътибор қаратилаётган бўлса-да, Москвадаги Америка университетининг катта илмий ходими, медиа эксперти Уилям Дункерлининг таъкидлашича, Россияда матбуот эркинлиги билан боғлиқ муаммоларнинг келиб чиқиши тармоқ иқтисодий дисфунксиясида ётади.[47]

Россия конституцияси сўз ва матбуот эркинлигини таъминлайди; бироқ, ҳукумат томонидан қонуннинг қўлланиши, бюрократик тартибга солиш ва сиёсий сабабларга кўра жиноий тергов ҳаракатлари матбуотни ўз-ўзини сензура қилишга мажбур қилди, бу эса баъзи мунозарали масалаларни ёритишни чеклаб қўйди ва бу ҳуқуқларнинг бузилишига олиб келди.[48] Ҳуман Ригҳц Wатч ташкилотига кўра, Россия ҳукумати фуқаролик жамияти устидан назоратни қонунни танлаб амалга ошириш, чеклаш ва қоралаш орқали амалга оширади.

Светлана Миронюк Василий Гатовга 2000-йилларнинг бошидан бери рус оммавий ахборот воситалари 3 гуруҳга бўлинганини айтди: ауцайдерлар, бизнинг йигитлар (кремлпараст ОАВ) ва ўртадагилар.[49]

  • „Чет элликлар.“ Ведомости, Коммерсант, Форбес, Новая газета, Лента.ру (2014-йил мартгача), Дозҳд, Тҳе Мосcоw Тимес ва бошқалар. Булар воқеаларни ёритишга кўпроқ Ғарб ОАВлари ёндошади. Бу оммавий ахборот воситалари расмий Кремл позициясидан ташқарида.[49]
  • „Бизнинг йигитлар“ Комсомолская правда, Россия-24, ВГТРК (Россия ТВ) ва Арам Габреляновлар оиласи - Зҳизн, Лифенеwс.ру ва Известия . Бу гуруҳ Кремл расмийларининг эксклюзив интервюларига кириши мумкин, аммо Кремл бунинг эвазига маълум „хизматлар“ кутмоқда. Ушбу гуруҳни бир қаторда ушлаб туриш, вазифани бошлаган Алексей Громов ва Михаил Лесин каби бир қанча марказий шахслар бўлди. Кейинчалик улар сафига дастлаб Владислав Сурков, кейин эса унинг ўрнига Вячеслав Володин қўшилди. Кремл ходимларини алмаштириш учун 2000-йилларнинг ўрталаридан бошлаб “Бизнинг йигитлар” муҳаррирлари столларига Кремлга “ОАВнинг ишонч телефонлари” бўлган махсус сариқ телефонлар ўрнатилди.[49]
  • „Орадагилар.“ “Эхо Москви” ва “ Интерфакс ” ҳар доим ҳам Кремл расмийлари билан алоқага чиқа олмаслиги мумкин, лекин вақти-вақти билан ҳикоя қилишлари мумкин.[49]

2013-йилда Россия Чегара билмас мухбирлар ташкилотининг Матбуот эркинлиги индексида 179 мамлакат ичида 148-ўринни эгаллади. Фреэдом Ҳоусенинг 2015-йилги ҳисоботида Россия 83 балл олди (100 энг ёмони), бу асосан 2014-йилда оммавий ахборот воситалари устидан давлат назоратини янада кенгайтирган янги қонунлар туфайли.[50] Қрим Россия томонидан аннексия қилинганидан сўнг, сўз эркинлигини чеклаш учун Россия юрисдикцияси ва суддан ташқари воситалар мунтазам равишда қўлланадиган Қримдаги вазият янада ёмонлашган.[51]

Россия цензура аппарати Роскомнадзор оммавий ахборот воситаларига Россиянинг 2022-йилги Украинага бостириб киришини „ҳужум“, „босқин“ ёки „уруш эълон қилиш“ сифатида тавсифловчи ҳикояларни ўчиришни буюрди.[52] РоскомнадзорНовая газета“, „Эхо Москв“, иноСМИ, МедиаЗона, Неw Тимес, „Дозҳд“ (ТВ ёмғир) ва бошқа Россия оммавий ахборот воситаларига „Украина шаҳарларининг ўққа тутилиши ва Украинада тинч аҳоли қурбонлари ҳақида нотўғри маълумот“ эълон қилгани учун тергов бошлади. Россия армиясининг ҳаракатлари".[53] 2022-йил 1-мартда Россия расмийлари “Россия ҳарбий хизматчиларининг ҳаракатлари ҳақида атайлаб ёлғон ма’лумот тарқатаётганликлари”ни да’во қилиб, “Эхо Москвı” ва Россиянинг сўнгги мустақил телеканали[54] “Дожд”га киришни тўсиб қўйди.[55] Бундан ташқари, Роскомнадзор " Вторжениэ России на Украиниу (2022) " („Россиянинг Украинага бостириб кириши (2022)“) мақоласи туфайли Россиядаги русча Википедияга киришни блоклаш билан таҳдид қилган ва мақолада „ноқонуний тарқатилган маълумотлар“, жумладан "Россия Федерациясининг хизмат ходимлари, шунингдек, Украина тинч аҳолиси, шу жумладан болалар орасида кўплаб қурбонлар ҳақида хабар беради.[56][57]

2022-йил 4-март куни Роскомнадзор бир қанча хорижий оммавий ахборот воситаларига, жумладан ББC Неwс Руссиан, Америка Овози, Озодлик радиоси, Деуцче Wелле (ДW) ва Медуза,[58][59] ҳамда Фаcебоок ва Тwиттер’га киришни блоклади.[60] ДW Мосcоw студио ходимларининг матбуот гувоҳномалари мусодара қилинди ва ҳукумат операция хорижий агент деб ҳисобланишини текширишини айтди. Кейинчалик ДW Москва журналистик операцияларини Латвия пойтахти Ригага ўтказиш режаларини эълон қилди.[61]

2022-йилнинг 4-мартида Президент Владимир Путин Россия ҳарбийлари ва унинг амалиётлари ҳақида “билиб туриб ёлғон ма’лумот” э’лон қилганлар учун 15 йилгача қамоқ жазосини назарда тутувчи қонун лойиҳасини имзолади, бу эса ба’зи оммавий ахборот воситаларининг Украина ҳақидаги хабарларни тўхтатишига сабаб бўлди.[62]

Яна қаранг

edit
  • Россияда оммавий ахборот воситалари эркинлиги
  • Россияда Интернет
  • Россияда илмий алоқага очиқ кириш
  • Совет Иттифоқи оммавий ахборот воситалари, 1922-1991

Манбалар

edit
  1. 1,0 1,1 „Нумбер оф медиа оутлец регистеред ин Руссиа уп 24% то 4-еар ҳигҳс — ресеарч“. ТАСС. Қаралди: 21-декабр 2016-йил.
  2. „Роспечать - официальный сайт: Число зарегистрированных в РФ СМИ в январе 2016 года выросло почти на четверть“. фапмc.ру. 2017-йил 22-июлда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 21-декабр 2016-йил.
  3. Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед RSF-1112
  4. Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед FH2013
  5. Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед CPJ-Russia
  6. Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед CPJ130502
  7. Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед Theins141229
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 8,8 Фреэдом Ҳоусе, [фреэдомҳоусе.орг/репорт/фреэдом-пресс/2015/руссиа Руссиа 2015 Пресс Фреэдом репорт]
  9. Азҳгикҳина, Надезҳда Илинична. „10 Еарс он Фром тҳе Мурдер оф Руссиан Жоурналист Анна Политковская, Wҳат Ҳас Чангед?“. Неwсwеэк (7-ноябр 2016-йил). Қаралди: 5-март 2018-йил.
  10. Тҳе Федерал Лаw он Cомбатинг Террорисм (русча)
  11. Тҳе Федерал Лаw он Cоунтераcтинг Эхтремист Аcтивитй (русча)
  12. 12,0 12,1 Тҳе Оcтобер 2009 Cонcлудинг Обсерватионс оф тҳе Унитед Натионс Ҳуман Ригҳц Cоммиттеэ
  13. Репорт Оф тҳе Cоммиссионер фор Ҳуман Ригҳц ин тҳе Руссиан Федератион Фор тҳе Еар 2006 (Wайбаcк Мачине сайтида 2009-03-05 санасида архивланган).
  14. Техт оф тҳе Федерал Лаw "Он Гуарантеэс оф Эқуалитй оф Парлиаментарй Партиэс ин Cоверинг тҳеир Аcтивитиэс бй тҳе Натионал Стате-Оwнед ТВ анд Радио Чаннелс" (русча)
  15. Неw лаw протеcц жоурналисц Руссиа Тодай.
  16. Руссиа ас фриэнд, нот фоэ, Бй Ниcолаи Н Петро.
  17. Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед RWB-heroesandhenchmen
  18. 18,0 18,1 Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед EJCorg
  19. Треисман, п.358
  20. 20,0 20,1 20,2 Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед BBC080516
  21. Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед GKS_print_media
  22. 22,0 22,1 Оатес, п.128
  23. "Тҳе пресс ин Руссиа", ББC, 16 Май 2008.
  24. Руперт Мурдоч, БизНеwс (русча).
  25. 25,0 25,1 Оатес пп.121–122
  26. Оатес п.118-134
  27. Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед GKS_radio
  28. Оатес, п.119
  29. Вартанова, Элена. Медиа Сйстем оф Руссиа. АспеcтПресс, 2017. 
  30. РИА Новости то Бе Лиқуидатед ин Стате-Оwнед Медиа Оверҳаул, РИА Новости, Мосcоw, 9 Деcембер 2013.
  31. Ветеран Диреcтор оф Либерал Руссиан Радио Статион Оустед, РИА Новости, Мосcоw, 14 Фебруарй 2014.
  32. Руссиан Либерал Радио Статион Фаcес Решуффлес Аҳеад оф Поллс, РИА Новости, Мосcоw, 14 Фебруарй 2014.
  33. Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед RP_media
  34. 34,0 34,1 Cите эррор: Инвалид <ref> таг; но техт wас провидед фор рефс намед GKS_television
  35. Cоунтрй профиле: Руссиа, ББC Неwс, 6 Марч 2012.
  36. 36,0 36,1 36,2 Оатес п.120
  37. Оатес, п.120
  38. Треисман, п.350
  39. Оатес, п.129
  40. 40,0 40,1 „Руссиа:Мотион пиcтурес“. Энcйcлопæдиа Британниcа (2007). Қаралди: 27-декабр 2007-йил.
  41. Биргит Беумерс.
  42. „Wҳите Сун оф тҳе Десерт“. Филм Соcиэтй оф Линcолн Cентер. 2008-йил 5-сентябрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 18-январ 2008-йил.
  43. Дзиэcиолоwски, З. „Киноэе: Руссиа'с ревивинг филм индустрй“. 1-октабр 2018-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 27-декабр 2007-йил.
  44. „Руссиан Энтертаинмент & Медиа Индустрй wортҳ $27.9 бн бй 2011“. жоомаг магазине. Қаралди: 3-октабр 2010-йил.
  45. „cомСcоре Релеасес Овервиэw оф Эуропеан Интернет Усаге ин Септембер 2011“. cомСcоре (14-ноябр 2011-йил).
  46. "Руссиан ис ноw тҳе сеcонд мост усед лангуаге он тҳе wеб", Маттҳиас Гелбманн, Wеб Течнологй Сурвейс, W3Течс, 19 Марч 2013.
  47. Медведев'с Медиа Аффаирс, Wиллиам Дункерлей, Омниcом Пресс, 2011
  48. Wалкер. „Ҳоллйwоод'с Чилд 44 пуллед ин Руссиа афтер фаллинг фоул оф cултуре министрй“ (15-апрел 2015-йил). Қаралди: 15-апрел 2015-йил.
  49. 49,0 49,1 49,2 49,3 Гатов, Василй. „Ҳоw тҳе Кремлин анд тҳе Медиа Эндед Уп ин Бед Тогетҳер“. Тҳе Мосcоw Тимес (11-март 2015-йил). Қаралди: 5-декабр 2017-йил.
  50. „Руссиа“. Фреэдом оф тҳе Пресс. Фреэдом Ҳоусе (2015). 2019-йил 10-ноябрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 5-май 2015-йил.
  51. „Ҳарш Лаwс анд Виоленcе Дриве Глобал Деcлине“. Фреэдом Ҳоусе (2015). Қаралди: 5-май 2015-йил.
  52. „Руссиа Теллс Медиа то Делете Сториэс Ментионинг Украине 'Инвасион'“. Неwсwеэк (26-феврал 2022-йил). 27-феврал 2022-йилда асл нусхадан архивланган.
  53. „Руссиан Говернмент Ордерс Медиа Оутлец То Делете Сториэс Реферринг То 'Инвасион' Ор 'Ассаулт' Он Украине“. Радио Фреэ Эуропе/Радио Либертй, РФЕ/РЛ (26-феврал 2022-йил). 27-феврал 2022-йилда асл нусхадан архивланган.
  54. „Руссиа'с Онлй Индепендент ТВ Статион Wон'т Cенсор тҳе Украине Wар“. Виcе (28-феврал 2022-йил). 1-март 2022-йилда асл нусхадан архивланган.
  55. „Руссиа Блоcкс 2 Индепендент Медиа Ситес Овер Wар Cовераге“. Тҳе Мосcоw Тимес (1-март 2022-йил). 2022-йил 1-мартда асл нусхадан архивланган.
  56. „Мосcоw тҳреатенс то блоcк Руссиан-лангуаге Wикипедиа овер инвасион артиcле“. Натионал Пост (1-март 2022-йил). 1-март 2022-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2-март 2022-йил.
  57. Самантҳа Cоле. „Руссиа Тҳреатенс то Блоcк Wикипедиа фор Статинг Фаcц Абоут Иц Wар Cасуалтиэс, Эдиторс Сай“. Виcе (2-март 2022-йил).
  58. „Руссиа блоcкс аccесс то ББC анд Воиcе оф Америcа wебситес“. Реутерс (4-март 2022-йил).
  59. „Фаcебоок, Мултипле Медиа Ситес Партиаллй Доwн ин Руссиа – АФП, НГО“. Тҳе Мосcоw Тимес (4-март 2022-йил).
  60. Милмо. „Руссиа блоcкс аccесс то Фаcебоок анд Тwиттер“. Тҳе Гуардиан (4-март 2022-йил).
  61. Дзиадул. „Деуцче Wелле релоcатес то Рига“ (инглизча). Броадбанд ТВ Неwс (9-март 2022-йил). Қаралди: 13-март 2022-йил.
  62. „Путин Сигнс Лаw Интродуcинг Жаил Термс фор 'Факе Неwс' он Армй“. Тҳе Мосcоw Тимес (4-март 2022-йил).

Cите эррор: <ref> таг wитҳ наме "CПЖ-Руссиа" дефинед ин <references> гроуп "" ҳас но cонтент.
Cите эррор: <ref> таг wитҳ наме "CПЖ130502" дефинед ин <references> гроуп "" ҳас но cонтент.
Cите эррор: <ref> таг wитҳ наме "РСФ-1112" дефинед ин <references> гроуп "" ҳас но cонтент.
Cите эррор: <ref> таг wитҳ наме "ФҲ2013" дефинед ин <references> гроуп "" ҳас но cонтент.
Cите эррор: <ref> таг wитҳ наме "ББC080516" дефинед ин <references> гроуп "" ҳас но cонтент.
Cите эррор: <ref> таг wитҳ наме "РП_медиа" дефинед ин <references> гроуп "" ҳас но cонтент.
Cите эррор: <ref> таг wитҳ наме "ГКС_принт_медиа" дефинед ин <references> гроуп "" ҳас но cонтент.
Cите эррор: <ref> таг wитҳ наме "ГКС_телевисион" дефинед ин <references> гроуп "" ҳас но cонтент.
Cите эррор: <ref> таг wитҳ наме "ГКС_радио" дефинед ин <references> гроуп "" ҳас но cонтент.
Cите эррор: <ref> таг wитҳ наме "Тҳеинс141229" дефинед ин <references> гроуп "" ҳас но cонтент.  

Библиография

edit

Андоза:Руссиа топиcс

Андоза:Эуропе топиc