Zamek w Krzywczach – wybudowany w pierwszej połowie XVII wieku przez rodzinę Kątskich[1][2].

Zamek w Krzywczach
Ilustracja
Baszta zamkowa, w której znajdowało się schronisko turystyczne, pocz. XX w.
Państwo

 Austro-Węgry

Miejscowość

Krzywcze

Typ budynku

zamek, forteca

Inwestor

rodzina Kątskich

Rozpoczęcie budowy

1639 r.

Zniszczono

XIX w.

Pierwszy właściciel

Kątski

Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego
Mapa konturowa obwodu tarnopolskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Zamek w Krzywczach”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zamek w Krzywczach”
Ziemia48°41′58″N 26°06′14″E/48,699444 26,103889

Położenie

edytuj

Zamek znajduje się w centrum wsi Krzywcze na Podolu, na wierzchołku wzgórza dominującego nad okolicą, pomiędzy dwiema dolinkami, którymi płyną dopływy rzeki Cynanki[1].

Historia

edytuj
 
Zamek w Krzywczach. Schemat

Prywatny zamek rodziny Kąckich zbudowany w 1639. Podczas powstania w 1648 r. zamek został zdobyty przez wojska Bohdana Chmielnickiego[1]. W 1672 r. opanowany przez Turków (nocował pod nim sułtan Mehmed IV)[1]. Następnie w 1675 roku odbił go Jan III Sobieski. W latach 1684–99 zamek służył jako baza wypadowa wojsk Koronny Polskiej biorących udział w wojnie z Turcją[3] i warownia blokująca leżący w odległości 40 km okupowany przez Turków Kamieniec Podolski. W tym czasie w 1687 roku w zamku odparła turecki atak jedna z polskich chorągwi.

Zamek był zamieszkany do połowy XIX wieku przez rodzinę Golejewskich, będącą właścicielami miejscowych dóbr. Po 1848 roku zamek przeszedł w ręce żydowskiej rodziny Seidmannów, którzy rozebrali go w drugiej połowie XIX w. na materiał budowlany[1]. Pozostałe dwie wieże ochroniono przed rozbiórką dzięki interwencji miłośników zabytków. Częściową rekonstrukcję rozpoczęto w czasach II RP, gdy umieszczono w jednej z wież schronisko turystyczne Podolskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego[4]. Kolejne rozbiórki prowadzono po 1946 roku. W 1990 roku odbudowano mur łączący dwie zachowane wieże.

Do chwili obecnej zachowały się jedynie dwie baszty ze strzelnicami i fragment murów[2].

Architektura

edytuj

Zamek został wzniesiony na regularnym planie wydłużonego czworoboku - prostokąta z czterema trzykondygnacyjnymi basztami w narożnikach[2][3]. Boki miały długość 78 na 53 metry. We wschodniej kurtynie murów znajdowała się brama wjazdowa, rozebrana w 1946 r. w celu pozyskania materiałów budowlanych w związku z budową drogi[1].

Urodzeni

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Grzegorz Rąkowski: Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej: Podole. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2005, s. 212. books.google.pl. [dostęp 2013-11-15].
  2. a b c Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu.... Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 305-6. ISBN 83-921981-6-6.
  3. a b Zbigniew Hauser: Dawne zapomniane polskie rezydencje na Ukrainie (III). nimoz.pl. [dostęp 2016-08-11].
  4. b. aut.. Podole zaprasza turystów. „Wschód. Lwów, Stanisławów, Tarnopol”. R. III (nr 88), s. 1-2, 30 czerwca 1938. (pol.). 

Linki zewnętrzne

edytuj