Rozstaw metrowy

tor kolejowy lub tramwajowy o rozstawie szyn równym 1000 mm
Rozstaw szyn
SplotTorTor tramwajowy


Kolej szerokotorowa
  Breitspurbahn 3000 mm (118,1 in)
  Rozstaw brunelowski 2140 mm (84,3 in)
  Rozstaw indyjski 1676 mm (66,0 in)
  Rozstaw iberyjski 1668 mm (65,7 in)
  Rozstaw irlandzki 1600 mm (63,0 in)
  Rozstaw rosyjski 1520 mm (59,8 in)

Kolej normalnotorowa
  Rozstaw standardowy
(tzw. stephensonowski)
1435 mm (56,5 in)

Kolej wąskotorowa
  Rozstaw szkocki 1372 mm (54,0 in)
  Rozstaw przylądkowy 1067 mm (42,0 in)
  Rozstaw metrowy 1000 mm (39,4 in)
  Rozstaw trójstopowy 914 mm (36,0 in)
  Rozstaw 785 mm 785 mm (30,9 in)
  Rozstaw bośniacki 760 mm (29,9 in)
  Rozstaw 750 mm 750 mm (29,5 in)
  Rozstaw 600 mm 600 mm (23,6 in)

Inne
  Rozstaw piętnastocalowy 381 mm (15,0 in)

Rozstaw metrowyrozstaw szyn, w którym odległość między wewnętrznymi powierzchniami główek szyn wynosi 1000 mm. Koleje o tym rozstawie są klasyfikowane jako wąskotorowe, jednak w wielu krajach prowadzony jest po nich normalny ruch dalekobieżny (Tunezja, Indie), a nawet stanowią jedyny standard w kraju (Kenia). W takich przypadkach jako koleje wąskotorowe są klasyfikowane koleje o rozstawie mniejszym niż 1000 mm.

Rozstaw ten był niegdyś powszechnie stosowany w Europie przy kolejkach dojazdowych i ruchu dalekobieżnym w terenach górskich, jednak z czasem systemy te zostały w większości zlikwidowane.

Rozstaw ten jest także często używany w systemach tramwajowych. W Polsce jest jednym z dwóch rozstawów występujących w sieciach tramwajowych obok 1435 mm.

Kraje używające rozstawu metrowego

edytuj
 
Tory rozstawu metrowego w Kigomie w Tanzanii
 
Trasa kolei Frauenfeld–Wil w Wängi (Szwajcaria)

Kolej dalekobieżna

edytuj
Kontynent Kraj Uwagi
Afryka   Benin
  Etiopia
  Dżibuti
  Gwinea obok rozstawu 1435 mm
  Kamerun
  Kenia
  Madagaskar
  Mali
  Nigeria obok rozstawu 1435 mm
  Senegal
  Togo
  Tunezja obok rozstawu 1435 mm
  Tanzania na linii północnej i centralnej, obok rozstawu 1067 mm na linii Tazara
  Uganda
Ameryka   Argentyna obok rozstawu 1676 mm i 1435 mm
  Boliwia
  Brazylia obok rozstawu 1600 mm
  Chile obok rozstawu 1600 mm, kolej również zębata
Azja   Bangladesz duża część sieci w splocie torowym 1000 mm / 1676 mm
  Birma / Mjanma
  Indie w trakcie konwersji na 1676 mm
  Malezja
  Tajlandia
  Wietnam
Australia i Oceania Rozstaw nie jest używany. Wąskotorowym rozstawem powszechnie używanym na tym kontynencie jest rozstaw przylądkowy.
Europa   Hiszpania obok rozstawu 1668 mm i 1435 mm
  Szwajcaria obok rozstawu 1435 mm, w rejonach górskich występuje również kolej zębata

Koleje dojazdowe

edytuj
Państwo System(y) Uwagi
  Polska Piaseczyńska Kolej Wąskotorowa dawna kolej Grójecka
Kolej Wilanowska po konwersji z 800 mm, ruch zawieszony w 1971 roku[1]
Gryficka Kolej Wąskotorowa
Stargardzka Kolej Wąskotorowa
Koszalińska Kolej Wąskotorowa
Ełcka Kolej Wąskotorowa dawniej wykorzystywała rozstaw metrowy, dzisiaj korzysta z rozstawu 750 mm[2]
  Słowacja Tatrzańskie Koleje Elektryczne
Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Sieci metra i tramwajowe

edytuj
Państwo System(y)
  Austria Gmunden, Innsbruck
  Belgia Antwerpia, Gandawa, Han-sur-Lesse[3], premetro w Charleroi, tramwaj nadmorski
  Chorwacja Osijek, Zagrzeb
  Czechy Liberec[4]
  Egipt Kair
  Finlandia Helsinki
  Francja Lille – Roubaix – Tourcoing, Marquette-lez-Lille[5], Saint-Étienne
  Hiszpania Alicante, Barcelona (linia 8)[6], Bilbao[7], Palma de Mallorca[6], San Sebastián[6], Vitoria-Gasteiz, Walencja
  Korea Północna Pjongjang[4]
  Łotwa Lipawa
  Niemcy Augsburg, Bielefeld, Bochum-Gelsenkirchen[4], Brandenburg an der Havel, Chociebuż, Darmstadt, Döbeln, Erfurt, Essen-Mülheim an der Ruhr (Ruhrbahn)[4], Frankfurt nad Odrą, Fryburg Bryzgowijski, Gera, Gotha, Görlitz, Halberstadt, Halle (Saale), Heidelberg-Mannheim-Ludwigshafen, Jena, Kirnitzschtalbahn, Krefeld[4], Moguncja, Naumburg (Saale), Nordhausen, Plauen, Schöneiche-Rüdersdorf, Stuttgart[8], Ulm, Würzburg, Zwickau
  Norwegia Trondheim
  Polska Bydgoszcz, Elbląg, Grudziądz, aglomeracja łódzka, Toruń
  Portugalia Sintra
  Rosja Królewiec, Piatigorsk
  Rumunia Arad, Jassy
  Serbia Belgrad
  Słowacja Bratysława
  Szwajcaria Bazylea, Berno, Genewa, Neuchâtel, Zurych
  Turcja Bursa[4], Eskişehir, Stambuł[9]
  Ukraina Eupatoria, Lwów, Mołoczne, Winnica, Żytomierz
  Włochy Triest

Zobacz też

edytuj
  • Malta Railway, istniejąca w latach 1883–1931 kolej o rozstawie metrowym

Przypisy

edytuj
  1. Kolejka wilanowska i grójecka – echa komunikacyjnej przeszłości Ursynowa [online], haloursynow.pl [dostęp 2024-04-04] (pol.).
  2. Koleje wąskotorowe w Polsce [online], www.koleje.wask.pl [dostęp 2024-04-04].
  3. Linia turystyczna o napędzie spalinowym.
  4. a b c d e f Część sieci (równolegle istnieje sieć o rozstawie 1435 mm).
  5. Linia turystyczna o napędzie elektrycznym.
  6. a b c Sieć metra.
  7. Sieć tramwajowa i sieć metra.
  8. Sieć o rozstawie 1000 mm używana tylko do okazjonalnych przejazdów – normalny ruch odbywa się na rozstawie 1435 mm.
  9. Dwie linie tramwaju turystycznego – normalny ruch odbywa się na rozstawie 1435 mm.