Astrowce
Astrowce (Asterales Link) – rząd roślin nasiennych należący do kladu astrowych (ang. asterids) odpowiadającego w ujęciu Ruggiero i in. nadrzędowi astropodobnych Asteranae. W Polsce występują prawie wyłącznie jako rośliny zielne, na świecie żyją również gatunki drzewiaste i krzewiaste. Do rzędu zaliczano do niedawna tylko jedną rodzinę - astrowate (dawniej: złożone). Najnowsze systemy klasyfikacyjne (APG IV), zaliczają do tego rzędu 11 rodzin, 1743 rodzaje, 26870 gatunków[2]. W sumie należy do tego rzędu 13,6% gatunków dwuliściennych. Najstarsze znane materiały kopalne pochodzą sprzed 29 milionów lat z oligocenu, ale reprezentują tylko młody stosunkowo klad Menyanthaceae-Asteraceae. Badania genetyczne wskazują, że grupa wyodrębniła się według różnych autorów około 96-82 milionów lat temu[2], ale niektóre datowania wskazują nawet na 134–130 miliony lat temu[4].
 Dziewięćsił bezłodygowy | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd |
astrowce |
| Nazwa systematyczna | |
| Asterales Link Handbuch 1: 731. 4-11 Jul 1829[3] | |
Charakterystyka
edytujRośliny wykazują podobieństwa fizjologiczne (np. syntezują polisacharyd inulinę), morfologiczne (liście ułożone spiralnie, korona rurkowata, końce płatków korony zagięte, nitka pręcika wnika między pylniki w postaci łącznika (basifixed), pręciki nie zrastają się z koroną, miodniki są obecne, szyjki słupka są długie), anatomiczne (liczne zalążki w owocolistkach, okrywa zalążka gruba – z ponad siedmiu warstw komórek, brak genu mitochondrialnego rpl2)[2].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna rzędu według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
Wraz z m.in. rzędami ostrokrzewowców Aquifoliales, selerowców Apiales i szczeciowców Dipsacales tworzy grupę euasterids II w obrębie kladu astrowych (asterids) należącego do dwuliściennych właściwych (eudicots).
| ← |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział i relacje filogenetyczne w obrębie rzędu według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
Relacje filogenetyczne w obrębie astrowców bazują na wynikach badań molekularnych. Istotne i generalnie potwierdzane w kolejnych badaniach powiązania wskazane zostały w 2010 roku[5][2], przy czym wstępne, ale potwierdzone później wnioski w tym zakresie publikowane były w latach 1999-2000[2]. Niewielkie różnice w relacjach między rodzinami są wynikiem analizy różnych genów. W pozycji bazalnej sytuowana jest para rodzin Rousseaceae i Campanulaceae, czasem z udziałem Pentaphragmataceae, albo tylko Rousseaceae lub Campanulaceae. W grupie o relacji [Alseuosmiaceae [Phellinaceae + Argophyllaceae]] sugerowana jest też relacja [Phellinaceae [Alseuosmiaceae + Argophyllaceae]][2].
| astrowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja i podział w systemie Reveala (1998)
Gromada okrytonasienne Magnoliophyta Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa astrowe Asteridae Takht., nadrząd Asteranae Takht., rząd astrowce[6]:
- rodzina: astrowate Asteraceae Dumort.
- Pozycja i podział w systemie Cronquista (1981)
Gromada okrytonasienne Magnoliophyta Cronquist, klasa dwuliścienne Magnoliopsida, podklasa Asteridae, rząd astrowce:
- rodzina: astrowate Asteraceae Dumort.
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-10-06] (ang.).
- ↑ Robert W. Kiger, James L. Reveal: A comprehensive scheme for standardized abbreviation of usable plant-family names and type-based suprafamilial names. University of Maryland. [dostęp 2021-03-05].
- ↑ Benítez-Villaseñor i inni, The use of Anchored Hybrid Enrichment data to resolve higher-level phylogenetic relationships: A proof-of-concept applied to Asterales, „Molec. Phyl. Evol.”, 2023, 181:107714, DOI: 10.1016/j.ympev.2023.107714 [dostęp 2024-10-06].
- ↑ David C. Tan, Michael J. Donoghue, Phylogeny and Phylogenetic Nomenclature of the Campanulidae based on an Expanded Sample of Genes and Taxa, „Systematic Botany”, 35 (2), 2010, s. 425–441 [dostęp 2024-10-06].
- ↑ Crescent Bloom: Asterales. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-05-27]. (ang.).